مقدمه
گیربکس‌های دستی که معمولاً دارای الگوی H یا پیکربندی ترتیبی بودند، دیگر محبوبیت خاصی در صنعت خودروسازی مدرن ندارند. شاید این خبر برای علاقه‌مندان خودروهای دنده دستی ناخوشایند به نظر برسد، ولی واقعیت قابل دست‌کاری نیست. هر صنعتی در نهایت به سمت عملکرد بهتر سوق پیدا می‌کند. جهان خودرو در حال تغییر است و گیربکس‌های بهتری ساخته شده‌اند که تعویض دنده را ساده‌تر و غیرمحسوس می‌کنند.
البته پیشرفت فناوری گیربکس بدین معنی نیست که تعویض دنده خودرو از کنترل راننده خارج شده است. پدال شیفترها وارد ماجرا شده‌اند و به راننده اجازه می‌دهند روی دنده تسلط داشته باشد. پدال شیفترها در ابتدا تنها در خودروهای مسابقه‌ای به کار رفتند و در مدت‌زمان کوتاهی مورد استقبال و محبوبیت قرار گرفتند. مهندسین حوزه خودرو متوجه پتانسیل بالای پدال شیفتر برای کنترل سرعت و کاهش فشار روی گیربکس شدند و زمان چندان زیادی طول نکشید که این قطعات کوچک و جالب وارد محصولات فورد و هوندا شدند.
با تمام این اوصاف، اصطلاحات، هدف، مزایا و نحوه استفاده صحیح از پدال شیفترها هنوز برای بسیاری افراد گیج‌کننده به نظر می‌رسد. این در حالی است که اکثر خودروهای امروزی دارای پدال شیفتر هستند و نحوه استفاده از آن‌ها را باید یاد گرفت. در این مقاله با ما همراه باشید تا شما را به یک کاربر حرفه‌ای پدال شیفتر تبدیل کنیم.
پدال شیفتر چیست؟
امروزه بسیاری از خودروها با گیربکس‌اتوماتیک ساخته می‌شوند، چراکه اکثر مشتریان این نوع گیربکس را به جعبه‌دنده دستی ترجیح می‌دهند. بااین‌وجود، رواج خودروهای اتوماتیک نتوانسته علاقه برخی افراد به گیربکس‌های دستی را کمتر کند. به همین خاطر مهندسین و طراحان خودرو به فکر تعبیه پدال شیفتر در ماشین‌های دنده‌اتوماتیک افتادند. پدال شیفتر به طور خاص موردعلاقه رانندگانی است که دل‌تنگ تعویض دستی دنده هستند. این قطعه به راننده اجازه می‌دهد کنترل بیشتری روی خودرو پیدا کند، بدون اینکه با حواس‌پرتی یا دردسر خاصی مواجه شود.
پدال شیفترها مکانیزم‌هایی هستند که پشت غربیلک فرمان یا روی ستون فرمان نصب شده و دنده‌های خودرو را فعال می‌کنند. پدال سمت راست با علامت مثبت (+) یا درج کلمه Up موجب افزایش شماره دنده و پدال سمت چپ با علامت منفی (-) یا درج کلمه Down موجب کاهش شماره دنده می‌شود. البته در برخی خودروهای خاص به‌منظور افزایش انعطاف‌پذیری، پدال سمت راست و چپ عملکرد یکسانی دارند.
پدال شیفترها چطور کار می‌کنند؟
بسته به نوع گیربکس، پدال شیفترها به راننده اجازه می‌دهند که از طریق پدال‌ها، شماره دنده خودرو را کنترل کنند. معمولاً پدال سمت راست، شماره دنده را افزایش می‌دهد و پدال سمت چپ موجب کاهش دنده می‌شود. برخی پدال‌ها، مثل پدال‌های به‌کاررفته در سوپر کارهای مک‌لارن قادر به کاهش و همین‌طور افزایش دنده هستند. به بیان بهتر، راننده با کشیدن هر یک از پدال‌ها به سمت خود، دنده را افزایش می‌دهد، حال‌آنکه هل‌دادن پدال به معنی کاهش شماره دنده است.
کدام گیربکس‌ها از پدال شیفتر استفاده می‌کنند؟
کاربرد پدال شیفترها تنها در خودروهای اتوماتیک خلاصه نمی‌شود. در واقع سه نوع جعبه‌دنده از نصب پدال شیفتر پشتیبانی می‌کنند؛ گیربکس‌های AMT (دستی اتوماتیک)، MT (دستی) و AT (اتوماتیک). اما تفاوت میان این گیربکس‌ها چیست؟
عملکرد پدال شیفتر با گیربکس AMT
به AMT گیربکس شبه اتوماتیک نیز گفته می‌شود. لامبورگینی اونتادور دارای گیربکس شبه اتوماتیک است که ایسیو و پدال شیفترها کنترل آن را بر عهده دارند. به لطف نحوه خودکار بودن کلاچ گیری و تعویض دنده، این سیستم معمولاً با کلماتی همچون خشن و چالاک توصیف می‌شود.
عملکرد پدال شیفتر با گیربکس MT
گیربکس‌های متصل به پدال شیفتر معمولاً در خودروهای مسابقه‌ای تعبیه شده‌اند. این ماشین‌ها دارای پدال کلاچ هستند، ولی به‌جای تعویض دستی دنده در الگوی H یا ترتیبی، راننده می‌تواند از پدال شیفترهای نصب شده پشت غربیلک فرمان یا ستون فرمان برای تغییر شماره دنده استفاده کند. خودروهای دستی مجهز به پدال شیفتر برای شروع حرکت یا توقف تنها به فشردن پدال کلاچ احتیاج دارند.
عملکرد پدال شیفتر با گیربکس AT
پدال شیفترها هم در خودروهای مجهز به گیربکس‌اتوماتیک و هم در خودروهای مجهز به گیربکس CVT کاربرد داشته و امکان کنترل بهتر روی خودرو را برای راننده فراهم می‌آورند. این پدال شیفترها معمولاً تحت برنامه‌ریزی خاص ECU قرار دارند تا مبادا تعویض دنده تهاجمی و نامناسب راننده، آسیبی به سیستم انتقال قدرت وارد کند.
چه خودروهایی دارای پدال شیفتر هستند؟
انواع و اقسام خودروها از پدال شیفتر استفاده می‌کنند. برای مثال در بین خودروهای معمولی با کاربرد روزمره، تویوتا سوپرا، آئودی Q7، تویوتا راوفور، مرسدس‌بنز GLC و هوندا CR-V به پدال شیفتر مجهز هستند.
در دسته سوپر کارها، فورد موستانگ GT500، فراری ۸۱۲ سوپرفست، لامبورگینی اوراکان ایوو اسپایدر و شورولت کوروت از جمله خودروهایی هستند که امکان استفاده از پدال شیفترها را برای رانندگان فراهم می‌آورند.
شورولت کامارو نیز معروف‌ترین خودروی مسابقه‌ای است که راننده آن با استفاده از پدال شیفتر می‌تواند دنده را عوض کند.
مزیت پدال شیفترها چیست؟
ازآنجاکه پدال شیفترها به‌جز اشتباهاتی که ممکن است راننده مرتکب شود، هیچ ضرر یا عیب خاصی ندارند، یک افزودنی عالی به‌حساب می‌آیند. با استفاده از پدال شیفترها می‌توان کنترل بیشتری روی تجربه رانندگی داشت. به‌علاوه، ازآنجاکه بخشی از عملکرد پدال شیفترها توسط ایسیو کنترل می‌شود، با تغییر برنامه‌ریزی می‌توان نحوه واکنش‌دهی به شرایط خاص را تنظیم کرد.
در هنگام چرخش و استفاده از پدال شیفتر برای تغییر به دنده پایین، این مکانیزم گشتاور و سرعت مناسب را تضمین می‌کند. زمانی که با خودرو در سراشیبی حرکت می‌کنید، فشردن پدال شیفتر سمت چپ (کاهش دنده) باعث کاهش سرعت می‌شود، بدون اینکه نیازی به استفاده از ترمز باشد. به طور مشابه در هنگام عبور از مسیر سربالایی، پدال سمت چپ به کمک شما می‌آید تا با یک فشار کوچک، شماره دنده را پایین بیاورید تا در صورت تند شدن شیب، موتور قدرت کافی برای حرکت خودرو داشته باشد.
با وجود پدال شیفترها، کنترل خودرو در آب‌وهوای برفی و بارانی نیز راحت‌تر و سریع‌تر است. علی‌رغم پیشرفت قابل‌توجه گیربکس‌های اتوماتیک، آن‌ها معمولاً در شرایط چالش‌برانگیز با کمی تأخیر نسبت به جاده واکنش نشان می‌دهند. در این شرایط پدال شیفترها به کمک‌راننده می‌آیند تا با تنظیم سریع دنده، کنترل خودرو را در دست گیرد.
جمع‌بندی
پدال شیفترها ابزاری عالی برای افزایش کنترل راننده روی خودرو هستند. به طور خاص، پدال شیفتر یک موهبت برای خودروهای دنده‌اتوماتیک به‌حساب می‌آید و برخلاف تقریباً تمام فناوری‌ها، تاکنون هیچ ایرادی به آن وارد نشده است. مزیت اصلی پدال شیفتر را می‌توان در بهبود کیفیت رانندگی و سواری راحت‌تر خلاصه کرد. راننده با استفاده از پدال شیفتر می‌تواند واکنش سریع‌تری در شرایط مختلف جاده نشان دهد و حتی اگر تصمیم نادرستی حین کاربرد پدال شیفتر بگیرد، ایسیو وارد عمل شده و از آسیب احتمالی جلوگیری می‌کند.
دیدگاهتان را بنویسید