مقدمه
صنعت خودروسازی از همان ابتدا با موتورهای ۸ سیلندر و ۱۲ سیلندر سروکار داشت و موتورهای ۱۰ سیلندر با تأخیر بسیار طولانی به زیر کاپوت ماشین‌ها راه پیدا کردند. دلیل این است که هر ردیف سیلندر به‌عنوان یک موتور پنج‌گانه خطی کار می‌کند و تعادل طبیعی پیشرانه را بر هم می‌زند. کاهش لرزش در یک موتور V-10 نیازمند توسعه بیشتر و در نتیجه صرف هزینه اضافی است. با اینکه نخستین موتورهای ۸ و ۱۲ سیلندر در اوایل دهه ۹۰ میلادی ساخته شدند، نخستین موتور ۱۰ سیلندر توسط شرکت بوش – سولزر در سال ۱۹۳۶، آن‌هم در نمونه آزمایشی یک لوکوموتیو رونمایی شد. حدود ۲۹ سال بعد، پورشه از یک موتور دیزلی حجیم ۳۷.۴ لیتری در تانک لئوپارد ۱ استفاده کرد که دارای ۱۰ سیلندر بود. در سال ۱۹۸۳، تاترا نیز یک موتور دیزلی ۱۰ سیلندر را در کامیون T815 جاسازی کرد. نخستین خودروی تولیدی با موتور V-10 در سال ۱۹۹۲ و باعرضه دوج وایپر به همگان معرفی شد. از آن زمان به بعد، شرکت‌های متعددی شروع به ساخت خودروهای پرفورمنس با موتور ۱۰ سیلندر کردند که نام برخی از آن‌ها در تاریخچه خودرو جاودانه شد. در این مقاله، جذاب‌ترین خودروهای ۱۰ سیلندر در تمام ادوار را مورد معرفی و بررسی قرار می‌دهیم.
مدل ۱۹۹۲ دوج Viper
لیست جذاب‌ترین خودروهای ۱۰ سیلندر در تمام ادوار را با مدل ۱۹۹۲ دوج وایپر آغاز می‌کنیم. این ماشین نه‌تنها ظاهری فوق‌العاده گیرا و زیبایی داشت، بلکه در زیر کاپوت از یک موتور ۸ لیتری بزرگ و قدرتمند استفاده می‌کرد. پیشرانه ۱۰ لیتری دوج وایپر بر اساس یک موتور ۵.۹ لیتری ۸ سیلندر و با همکاری لامبورگینی ساخته شد. به‌هرحال دوج و لامبورگینی هر دو زیرمجموعه شرکت بزرگی به نام کرایسلر بودند. ثمره همکاری این دو، در ابتدا حدود ۴۰۰ اسب بخار قدرت داشت و در نسل اول مورداستفاده قرار گرفت. موتور برای نسل دوم ارتقا پیدا کرد و قدرت آن به ۴۵۰ اسب بخار افزایش یافت. در سال ۲۰۰۳، دوج وایپر با موتور ۸ لیتری ۱۰ سیلندر به بازار معرفی شد که با ۵۱۰ اسب بخار قدرت در جاده جولان می‌داد. در سال ۲۰۰۸ تغییراتی روی حجم موتور صورت گرفت و وایپر این بار در زیر کاپوت، به موتور ۸.۴ لیتری ۱۰ سیلندر با ۶۰۰ اسب بخار قدرت مجهز شد. وایپر در سال ۲۰۱۲ با موتور ۸.۴ لیتری ۱۰ سیلندر احیا شد، ولی این بار، موتور می‌توانست بین ۶۴۰ تا ۶۴۵ اسب بخار قدرت تولید کند. دوج مدل ۲۰۱۷ وایپر را به‌عنوان آیکونیک‌ترین خودروی آمریکایی با موتور ۱۰ سیلندر معرفی می‌کرد. موتور به‌کاررفته در این مدل بعدها در ماشین‌های متعددی همچون رم SRT-10، Spania GTA Spano و VLF Force 1 مورداستفاده قرار گرفت.
مدل ۲۰۰۳ پورشه Carrera GT
پورشه کاررا GT یکی از جذاب‌ترین خودروهای ۱۰ سیلندر در تمام ادوار به‌حساب می‌آید. پورشه در سال ۱۹۹۱ فعالیت روی موتور ۱۰ سیلندر خود را آغاز کرد. این پروژه پس از گذشت یک سال لغو شد، ولی این لغو شدن به معنای کنارگذاشتن ایده موتور V-10 نبود. پورشه در سال ۱۹۹۹ فعالیت روی موتور ۱۰ سیلندر را از سر گرفت تا آن را در خودروی منتخب برای مسابقات لمانز تعبیه کند. البته خودروی مسابقه‌ای پورشه با موتور جدید هرگز وارد پیست نشد، چون شرکت آلمانی مشغول ساخت اعجوبه‌ای به نام کاین بود. هرچند این بار، پروژه تولید موتور ۱۰ سیلندر به سرانجام رسید و در خودروی کانسپت کاررا GT مورداستفاده قرار گرفت. ازآنجاکه خودروی نمایشی موردتوجه بسیاری قرار گرفت، و کاین نیز به طور چشمگیری به وضعیت مالی شرکت کمک کرد، پورشه تصمیم گرفت کانسپت کاررا GT را به یک محصول تولیدی تبدیل کند. بدین ترتیب، کاررا GT در سال ۲۰۰۳ با موتور ۵.۷ لیتری ۱۰ سیلندر وارد بازار شد. این موتور ۶۰۳ اسب بخار قدرت و ۵۹۰ نیوتن متر گشتاور داشت و شتاب صفر تا صد خودرو را در مدت‌زمان ۳.۶ ثانیه مدیریت می‌کرد. سرعت سوپر خودروی آلمانی به ۳۳۵ کیلومتر بر ساعت می‌رسید. علی‌رغم تمام این ویژگی‌های ممتاز، کاررا جی‌تی در سال ۲۰۰۶ از خط تولید پورشه خارج شد و موتور ۱۰ سیلندر آن در هیچ محصول دیگری به کار نرفت.
مدل ۲۰۰۳ لامبورگینی Gallardo
بر خلاف موتور ۱۰ سیلندر کرایسلر، پیشرانه به‌کاررفته در گالاردو بلوک کوچک‌تری داشت و یک نمونه ۵ لیتری بود. نسخه اولیه این موتور می‌توانست ۴۹۳ اسب بخار قدرت و ۶۰۵ نیوتن متر گشتاور تولید کند، ولی در طول سال‌ها مورد اصلاح و ارتقا قرار گرفت. بدین ترتیب، مدل Superleggera گالاردو با موتور ۵۲۳ اسب بخاری عرضه شد. در سال ۲۰۰۸، حجم موتور به ۵.۲ لیتر افزایش یافت و قدرت آن در مدل استاندارد به ۵۵۲ اسب بخار رسید. قوی‌ترین نسخه لامبورگینی گالاردو پس از توقف تولید مدل‌های سوپرلگرا و سستو المنتو روانه بازار شد که موتور آن می‌توانست ۵۶۲ اسب بخار قدرت تولید کند. این پیشرانه ۵.۲ لیتری ۱۰ به لامبورگینی اجازه داد تا سوپر کارهای ارزان‌تری را نسبت به ماشین‌های ۱۲ سیلندر به عرضه درآورده و از لحاظ مالی صرفه‌جویی کند. گالاردو با فروش ۱۴ هزار دستگاه لقب پرفروش‌ترین محصول لامبورگینی را دریافت کرد. هرچند بعدها این لقب به جانشین به‌حق گالاردو، یعنی اوراکان رسید. اوراکان در سال ۲۰۱۳ نیز با نسخه ارتقا یافته موتور ۵.۲ لیتری ۱۰ سیلندر روانه بازار شد. این موتور سال‌ها بعد برای آئودی R8 نیز مورداستفاده قرار گرفت.
مدل ۲۰۰۳ فولکس‌واگن Phaeton
فولکس‌واگن سومین خودروسازی بود که در سال ۲۰۰۳ به سراغ موتور ۱۰ سیلندر رفت. اما بر خلاف لامبورگینی و پورشه، شرکت آلمانی تصمیم گرفت پیشرانه جدید را روی سدان پیاده کند و مهم‌تر اینکه، پیشرانه ۱۰ سیلندر با سوخت دیزلی کار می‌کرد. موتور توربوشارژ دیزلی با ۳۰۹ اسب بخار قدرت و ۷۵۰ نیوتن متر گشتاور، به‌عنوان قلب فائتون شروع به تپیدن کرد و قدرتی مشابه با موتور بنزینی ۴.۲ لیتری ۸ سیلندر داشت. به لطف این موتور، فائتون توانست شتاب صفر تا صد را در مدت‌زمان ۶.۹ ثانیه برآورده سازد. این مدت‌زمان تنها یک ثانیه دیرتر از نسخه مجهز به موتور ۶ لیتری ۱۲ سیلندر بود. اگرچه فولکس‌واگن فائتون تا سال ۲۰۱۶ در نسخه‌های متعددی به تولید رسید، ولی نسخه مجهز به موتور ۱۰ سیلندر توربو دیزلی آن پس از چهار سال عرضه به بازار، در نهایت در سال ۲۰۰۷ از خط مونتاژ خارج شد. البته فولکس‌واگن نسخه مشابهی از این موتور خاص را در شاسی‌بلند توارگ ارائه دارد.
مدل ۲۰۰۴ دوج Ram SRT-10
کرایسلر در سال ۲۰۰۴، موتور وایپر را در خودروی دیگری به نام رم SRT-10 تعبیه کرد. این پیکاپ ۲۲۶۷ کیلوگرمی به لطف موتور ۱۰ سیلندر خود توانست به پرفورمنس عالی دست پیدا کند. دوج رم برای رسیدن از سرعت صفر به‌سرعت صد کیلومتر بر ساعت تنها به ۴.۹ ثانیه زمان احتیاج داشت و حداکثر می‌توانست تا ۲۴۸ کیلومتر بر ساعت سرعت بگیرد. ماشین آمریکایی به‌محض عرضه به پرسرعت‌ترین و قدرتمندترین پیکاپ جهان تبدیل شد. علاوه بر قدرت و پرفورمنس، رم SRT-10 همچنین ظاهری تهاجمی و کابین مجهزی داشت و همین موضوع باعث شد مورد استقبال فراوان مشتریان قرار گیرد. البته این پیکاپ تنها دو سال در بازار عرضه شد و پس از تیراژ ۱۰ هزار دستگاه، دوج در سال ۲۰۰۶ تصمیم گرفت تولید آن را متوقف کند.
مدل ۲۰۰۵ ب‌ام‌و M5
ب‌ام‌و نخستین خودروساز آلمانی مطرحی بود که موتور ۱۰ سیلندر را در قلب یک ماشین روانه بازار کرد. با اینکه خودروهای سری ۷ و ۸ به موتور ۱۲ سیلندر مجهز بودند، ولی سایر مدل‌های پرفورمنس این برند از پیشرانه‌های ۶ و ۸ لیتری استفاده می‌کردند. البته این وضعیت در سال ۲۰۰۵ و باعرضه نسل E60 ب‌ام‌و M5 با موتور تنفس طبیعی V-10 تغییر یافت. این موتور با نام S85 به طور خاص برای M5 و با الهام از پیشرانه خودروهای فرمول ۱ طراحی شده بود. ب‌ام‌و M5 می‌توانست به‌سرعت ۳۰۶ کیلومتر بر ساعت دست پیدا کند، ولی حداکثر سرعت آن در نسخه تولیدی روی ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت تنظیم شده بود. شرکت آلمانی در سال ۲۰۱۰ تولید E60 M5 را متوقف کرد و برای نسل بعدی مجدداً به سمت موتورهای ۸ سیلندر روی آورد.
مدل ۲۰۰۶ آئودی S8
آئودی درست یک سال پس از BMW به سراغ موتور ۱۰ سیلندر رفت، ولی چنین پیشرانه‌ای را در یک خودروی فول سایز به نام S8 قرارداد. پیشرانه به‌کاررفته در S8 در مقایسه با موتور ۱۰ سیلندر ب‌ام‌و، کورس پیستون بلندتر و قطر سوراخ عریض‌تری بود که باعث شد حجم موتور ۵ لیتری لامبورگینی حدود ۰.۲ لیتر افزایش پیدا کند، ولی متعاقباً گشتاور بیشتری را در دور موتور پایین‌تر به وجود آورد. مسلماً کاربرد موتور ۵.۲ لیتری ۱۰ سیلندر با ۴۴۴ اسب بخار قدرت و ۵۴۰ نیوتن متر، تطابق بهتری با سدان فول سایز سنگین و بزرگداشت. این‌گونه شد که آئودی S8 علی‌رغم جثه درشت و وزن بالای خود می‌توانست شتاب صفر تا صد را در عرض ۵ ثانیه مدیریت کند و با حداکثر سرعت ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت در جاده بتازاند. مدل S8 با موتور ۸ سیلندر حدود ۴ سال روی خط تولید آئودی قرار داشت و ساخت آن در سال ۲۰۱۰ به پایان رسید.
مدل ۲۰۰۸ آئودی RS6 Avant
به دنبال رونمایی ب‌ام‌و از مدل M5 مجهز به موتور ۱۰ سیلندر، آئودی موتور مشابهی را در RS6 قرارداد. ولی بر خلاف خودروی BMW، آئودی طراح اولیه موتور V-10 نبود. همانند موتور S8، شرکت آلمانی این پیشرانه را نیز از لامبورگینی قرض گرفته بود. موتور ۵ لیتری ۱۰ سیلندر به‌کاررفته در RS6 نسخه بهبودیافته‌ای از پیشرانه گالاردو به‌حساب می‌آمد که شامل حدوداً ۴۰۰ قطعه منحصربه‌فرد، از جمله توربوشارژ می‌شد. بدین ترتیب، RS6 قدرت بیشتری نسبت به گالاردو پیدا کرد و توانست در مدت‌زمان ۴.۵ ثانیه از حالت توقف به‌سرعت صد کیلومتر بر ساعت دست یابد. سرعت این خودرو نیز به ۲۷۳ کیلومتر بر ساعت می‌رسید. چنین مشخصاتی حاصل ۵۷۱ اسب بخار قدرت و ۶۵۰ نیوتن متر گشتاور آزادشده توسط موتور ۱۰ سیلندر بودند. نسل C6 آئودی RS6 عمر کوتاهی داشت و تنها دو سال پس از معرفی، تولید آن متوقف شد.
مدل ۲۰۰۹ آئودی R8
آئودی R8 سومین محصول شرکت آلمانی است که از موتور ۱۰ سیلندر استفاده می‌کند. مدل R8 در سال ۲۰۰۶ به‌عنوان اولین ماشین اسپرت موتور وسط آئودی معرفی شد، هرچند موتور خودرو در ابتدا ۴.۲ لیتری ۸ سیلندر بود. در سال ۲۰۰۹، آئودی تصمیم گرفت خودرویی را با پیشرانه ۵.۲ لیتری ۱۰ سیلندر لامبورگینی گالاردو عرضه کند و بدین ترتیب، مدل 5.2 FSI Quattro متولد شد. این موتور می‌توانست ۵۲۵ اسب بخار قدرت و ۵۳۰ نیوتن متر گشتاور تولید کند، ولی خروجی آن پس از تعبیه در R8 و مدل‌های خاص بعدی افزایش پیدا کرد. مدل ۲۰۰۹ آئودی R8 مجهز به موتور ۵.۲ لیتری ۱۰ سیلندر، با ۶۱۲ اسب بخار قدرت و ۵۴۰ نیوتن متر گشتاور در جاده جولان می‌داد. شرکت آلمانی همچنین در سال ۲۰۱۴ نسخه R8 LMX را با ۵۶۲ اسب بخار قدرت و ۵۴۰ نیوتن متر گشتاور به تولید رساند. طراحی R8 در سال ۲۰۱۵ تغییر کرد، ولی کماکان به موتور ۱۰ سیلندر مجهز بود. در حال حاضر مدل ۲۰۲۰ آئودی R8 Performance Quattro قدرتمندترین نسخه به‌حساب می‌آید که موتور آن قادر به تولید ۶۱۲ اسب بخار قدرت و ۵۸۰ نیوتن متر گشتاور است.
مدل ۲۰۱۱ لکسوس LFA
لکسوس LFA یکی از نمادین‌ترین خودروهای ۱۰ سیلندر در تمام ادوار است. مدل LFA همچنین پرچم‌دار و تا به امروز، تنها سوپر کار شرکت ژاپنی به‌حساب می‌آید. پیشرانه V-10 این ماشین با همکاری یاماها ساخته شده و وزن کمتری نسبت به موتور ۳.۵ لیتری ۶ سیلندری مورداستفاده در اکثر مدل‌های تویوتا و لکسوس آن زمان داشت. این موتور قادر به تولید ۵۵۲ اسب بخار قدرت و ۴۸۰ نیوتن متر گشتاور بود، هرچند قدرت آن در پکیچ Nurburgring به ۵۶۳ اسب بخار افزایش پیدا کرد. به لطف قوای پیشرانه، لکسوس LFA می‌توانست در مدت‌زمان کوتاه ۳.۶ ثانیه از حالت سکون به‌سرعت صد کیلومتر بر ساعت رسیده و این رقم را تا ۳۲۷ کیلومتر بر ساعت ادامه دهد. با تمام این اوصاف، تولید LFA با تیراژ ۵۰۰ دستگاه در سال ۲۰۱۲ به پایان رسید.
مدل ۲۰۱۴ لامبورگینی Huracan
لیست جذاب‌ترین خودروهای ۱۰ سیلندر در تمام ادوار را با مدل ۲۰۱۴ لامبورگینی اوراکان به پایان می‌رسانیم. موتور ۱۰ سیلندر ۶۰۲ اسب بخار قدرت و ۵۶۰ نیوتن متر گشتاور داشت، ولی راندمان آن در مدل پرفورمنس افزایش پیدا کرد و به ۶۳۱ اسب بخار قدرت و ۶۰۱ نیوتن متر گشتاور رسید. فیس لیفت اوراکان Evo در حال حاضر قوی‌ترین نسخه این ماشین به‌حساب می‌آید، درحالی‌که مدل دیفرانسیل‌عقب اوراکان از لحاظ قدرت و گشتاور همانند نسخه پیش از فیس لیفت عمل می‌کند. از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ بیش از ۱۴ هزار مدل اوراکان به فروش رسید و بدین ترتیب توانست جایگاه گالاردو را به‌عنوان پرفروش‌ترین مدل لامبورگینی تصاحب کند.
دیدگاهتان را بنویسید