مقدمه
بخاری، یکی از تجهیزات مهم درون کابین به‌حساب می‌آید که در فصول سرد سال، موجب آسایش سرنشینان خودرو می‌شود. گرمای بخاری از حرارت تولیدشده توسط موتور تأمین می‌شود و در نتیجه هیچ فشاری روی موتور وارد نمی‌کند. بخاری ساختار نسبتاً ساده‌ای داشته و حرارت موتور را به داخل کابین انتقال می‌دهد. بااین‌وجود، مواقعی پیش می‌آید که در اوج سرما، این وسیله گرمایشی حیاتی عملکرد صحیح خود را ازدست‌داده و خراب می‌شود. عوامل متعددی روی عملکرد بخاری تأثیر گذاشته و باعث خرابی آن می‌شوند. ولی پیش از بررسی دلایل خرابی بخاری، بد نیست مروری به عملکرد این بخش حیاتی داشته باشیم.
بخاری خودرو چطور عمل می‌کند؟
همان‌طور که می‌دانید، احتراق در موتور با آزادسازی حرارت بسیار بالایی همراه است. در این میان مایع خنک‌کننده وظیفه جذب گرما و کاهش حرارت موتور را بر عهده دارد. یعنی گرمای موتور جذب مایع خنک‌کننده شده و به سمت رادیاتور فرستاده می‌شود تا پس از کاهش دما، مجدداً وارد کانال‌های موتور شود و عملیات خنک‌سازی را انجام دهد.
از طرف دیگر، بخاری ماشین دارای اجزای متعدد، از جمله رادیاتور می‌شود که مابین موتور و رادیاتور اصلی قرار گرفته است. مایع خنک‌کننده در مسیر بازگشت به سمت رادیاتور، ابتدا وارد رادیاتور بخاری می‌شود. رادیاتور، گرمای مایع خنک‌کننده را گرفته و اطراف خود را گرم می‌کند. در این میان، فن دمنده وارد میدان شده و گرما را به سمت دریچه‌های بخاری هدایت می‌کند. در نهایت گرما از طریق دریچه‌ها وارد کابین می‌شود.
هرگونه نقص و اختلال در اجزا و روند فوق، باعث می‌شود بخاری به‌درستی عمل نکند. مهم‌ترین دلایل خرابی بخاری را در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم.
بررسی علل خرابی بخاری خودرو
بخاری خودرو از اجزای مختلف تشکیل شده است که بروز نقص در هر کدام از آن‌ها، عملکرد بخاری را دچار اختلال می‌کند. در ادامه با مهم‌ترین دلایل خرابی بخاری خودرو آشنا می‌شویم.
خرابی ترموستات
عملکرد ترموستات به طور مستقیم روی عملکرد بخاری تأثیر می‌گذارد. ترموستات دارای یک سوپاپ حساس به دما است که در حالت طبیعی، یعنی زمانی که دمای موتور استاندارد است، به سمت پایین می‌رود و مسیر جریان آب به سمت رادیاتور را باز می‌کند. آب داغ، پیش از رسیدن به رادیاتور اصلی، به رادیاتور بخاری (هیتر) رسیده و بخشی از حرارت خود را به بخاری انتقال می‌دهد؛ بنابراین اگر ترموستات به هر دلیلی خراب شود، آب داغ موتور به طور مؤثر به رادیاتور بخاری نمی‌رسد.
نقص در فن دمنده
آب داغ از ترموستات به سمت رادیاتور انتقال می‌یابد و در بین راه، وارد رادیاتور بخاری می‌شود. در این هنگام قطعه‌ای به نام فن دمنده وظیفه دارد گرمای رادیاتور را به درون کابین انتقال دهد؛ بنابراین اگر پس از روشن‌کردن بخاری، هیچ هوای گرمی وارد کابین نشد، ممکن است مشکل از فن دمنده باشد.
گرفتگی رادیاتور بخاری
باگذشت زمان، رسوبات موتور وارد مجراهای رادیاتور بخاری می‌شود و مسیر عبور آب داغ از میان آن‌ها را می‌بندد. البته استفاده کافی از مایع خنک‌کننده که درعین‌حال، خاصیت ضد رسوبی دارد، می‌تواند روند شکل‌گیری رسوب در رادیاتور بخاری را کُندتر کند. به‌هرحال، زمانی که رادیاتور بخاری رسوب می‌گیرد، جریان آب داغ در آن کاهش‌یافته و حتی متوقف می‌شود؛ بنابراین هیچ گرمایی از طریق فن دمنده به داخل اتاقک خودرو انتقال پیدا نمی‌کند.
نقص در عملکرد پمپ آب
پمپ آب یا همان واترپمپ مسئول جاری‌سازی آب بین موتور و رادیاتورها است. اگر پمپ آب به‌درستی کار نکند، آب داغ موتور به‌کندی به سمت رادیاتورها حرکت کرده و گرمای خود را در طول مسیر از دست می‌دهد؛ بنابراین یکی دیگر از علل خرابی بخاری خودرو می‌تواند به واترپمپ مربوط شود.
کمبود مایع خنک‌کننده
کم‌بودن مایع خنک‌کننده می‌تواند یکی از دلایل گرم‌نشدن بخاری باشد. کمبود مایع خنک‌کننده یا وجود هوا در کانال‌های آب‌رسانی، باعث کاهش شدت‌جریان آب بین موتور و رادیاتورها شده و حرارت آب را جهت انتقال به بخاری، کاهش می‌دهد.
کمبود آب موتور
پایین‌بودن سطح آب موتور، دلیل دیگری برای گرم‌نشدن بخاری به‌حساب می‌آید. اگر آب به‌اندازه کافی وجود نداشته باشد، تبادل حرارتی نیز به شیوه مؤثر صورت نمی‌گیرد و نباید انتظار داشت اندک آب جاری میان رادیاتورها و موتور گرمای خاصی در اختیار فن دمنده قرار دهد.
خرابی شیر کنترل بخاری
بسیاری از خودروهای قدیمی دارای شیر کنترل بخاری هستند که زیر کاپوت جاسازی شده است. این قطعه، وضعیت ورود گرما به بخاری را کنترل می‌کند؛ بنابراین اگر شیر کنترل به هر دلیلی خراب شود، گرما نیز به طور مؤثر وارد بخاری نمی‌شود.
نقص در دریچه‌های بخاری
دریچه‌ها می‌توانند مقصر گرم‌نشدن بخاری خودرو باشند. دریچه‌های بخاری با قابلیت تنظیم دستی در صورت عدم نگهداری مناسب و باگذشت زمان به‌تدریج خراب شده و هوای سرد به خروجی مسیر هوای بخاری وارد می‌شود.
جمع‌بندی
بخاری، یکی از اجزای مهم و حیاتی در ایام سرد سال است که گرمای موتور را به داخل کابین انتقال می‌دهد. اگرچه عملکرد بخاری چندان پیچیده نیست، ولی به دلیل وابستگی به اجزای مختلف، ممکن است کارایی مؤثر خود را از دست بدهد. در صورت خرابی بخاری ماشین بهتر است به یک تعمیرکار ماهر مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید