در ایام سرد سال، بخاری به یک بخش مهم در خودرو تبدیل می‌شود. با پیشرفت تکنولوژی و بهبود صنعت خودروسازی، امروزه با فشردن تنها یک دکمه، پس از چند لحظه می‌توان گرما یا سرما را وارد کابین کرد و دمای هوا را به حد مطلوب رساند. البته بخاری به دلیل ارتباط مستقیم با موتور و طراحی و طرز کار بسیار ساده، خیلی قبل‌تر از کولر در دسترس سرنشینان خودرو قرار گرفت. رانندگی در هوای سرد بدون روشن بودن بخاری برای بسیاری افراد غیرقابل‌تصور است.
اما زمانی که بخاری را روشن می‌کنید، چه رخدادی درون وسیله نقلیه شما در حال جریان است؟ چرا پس از روشن‌کردن بخاری، مدتی طول می‌کشد تا گرما وارد کابین شود؟ در این مقاله با بررسی عملکرد بخاری ماشین همراه ما باشید تا از واقعیت جالب ماجرا باخبر شوید.
طرز کار بخاری ماشین
عملکرد بخاری ماشین به سه قطعه اصلی وابسته است؛ موتور، مایع خنک‌کننده، هسته هیتر (بخاری).
– موتور ماشین
موتور، قلب و روح بخاری است، چون گرمای خود را از طریق بخاری، به داخل کابین انتقال می‌دهد. به همین خاطر است که در روزهای سرد سال، چند دقیقه طول می‌کشد تا هوای بخاری به گرمای مطلوب برسد، چراکه در وهله اول، موتور باید گرم شود.
– مایع خنک‌کننده
مهم نیست که هوا سرد باشد یا گرم. موتور برای فعالیت نیاز به مایع خنک‌کننده دارد. مایع خنک‌کننده که هرچند به‌اشتباه، اما به آن «آب» نیز گفته می‌شود، مسئولیت خنک‌سازی موتور را بر عهده دارد. اما همین مایع می‌تواند گرمای موتور را به درون کابین انتقال دهد. هنگامی‌که موتور روشن می‌شود، دستگاهی به نام پمپ خنک‌کننده (همان پمپ آب)، مایع را درون گذرگاه‌های تعبیه‌شده در موتور می‌گرداند تا گرمای موتور را جذب کرده و باعث خنک‌شدن موتور شود.
زمانی که مایع خنک‌کننده از گذرگاه‌های تعبیه‌شده در موتور عبور می‌کند، دمای آن به‌شدت بالا می‌رود. این آب داغ از طریق ترموستات به سمت رادیاتور فرستاده می‌شود تا در آنجا خنک شود. سپس آب‌خنک شده مجدداً به سمت موتور هدایت می‌شود تا آن را خنک کند. روند گردش آب بین رادیاتور و موتور، همانند سیستم گردش خون است. همانند عملکرد قلب، خون و رگ‌ها، سیستم خنک‌کننده ماشین نیز هرگز عملیات پمپاژ آب را قطع نمی‌کند و این مایع همیشه در حال حرکت است.
ترموستات آب داغ را به دوشاخه تقسیم می‌کند. یک شاخه به سمت رادیاتور اصلی، و شاخه دیگر به سمت یک رادیاتور کوچک‌تر هدایت می‌شود که اصطلاحاً به آن هسته یا رادیاتور بخاری می‌گوییم.
– رادیاتور بخاری
هسته یا همان رادیاتور بخاری حیاتی‌ترین بخش سیستم گرمایش خودرو به‌حساب می‌آید. هسته بخاری شبیه به رادیاتور است، اما اندازه کوچک‌تری داشته و معمولاً در داخل داشبورد جاسازی می‌شود. رادیاتور بخاری به همراه چند قطعه مرتبط با آن، مسئول کنترل دمای هوایی است که از طریق فن دمنده (فن تهویه) و دریچه‌ها به داخل کابین راه پیدا می‌کند.
همان‌طور که قبلاً گفته شد، آب داغ خروجی از موتور به‌واسطه ترموستات به دوشاخه تقسیم شده که یکی از آن‌ها به سمت رادیاتور اصلی و دیگری به سمت رادیاتور کوچک‌تر (رادیاتور بخاری) انتقال می‌یابد. آب داغ موجب گرم‌شدن بدنه رادیاتور می‌شود. این گرما به‌وسیله فن بخاری و از طریق کانال‌های طراحی‌شده، به داخل کابین راه پیدا می‌کند و باعث گرم‌شدن محیط اتاقک می‌شود.
آب داغی که برای گرم‌کردن کابین مورداستفاده قرار گرفته، دمای خود را ازدست‌داده و مجدداً به سمت موتور فرستاده می‌شود تا موجب خنک‌سازی موتور شود و این گردش تا زمانی که بخاری روشن باشد، ادامه پیدا می‌کند.
عملکرد بخاری ماشین در خودروهای برقی
بخاری در خودروهای برقی از الکتریسیته برای ایجاد گرما استفاده می‌کند. بخاری به دو صورت در خودروهای برقی تعبیه می‌شود. بخاری می‌تواند جزوی از سیستم HVAC و یا یک واحد مستقل باشد که به سیستم برق‌رسانی خودرو متصل شده است. در هر دو صورت، عملکرد بخاری در خودروی برقی تا حدی مشابه خودروی درون‌سوز است. سیستم بخاری در این نوع خودروها، از برق تأمین‌شده به‌وسیله باتری‌ها استفاده کرده و آن را به گرما تبدیل می‌کند. این گرما وارد کابین شده و حس خوشایندی را در ایام سرد سال به سرنشینان انتقال می‌دهد.
بخاری خودروی برقی از فرایندی به نام گرمایش مقاومی برای ایجاد گرما استفاده می‌کند. این فرایند شامل عبور جریان الکتریکی از ماده‌ای می‌شود که در برابر جریان الکتریسیته مقاومت می‌کند (مثل یک سیم‌پیچ فلزی). مقاومت این ماده باعث افزایش دمای آن شده و گرمای ایجادشده به داخل کابین انتقال می‌یابد. این اتفاقات در پمپ گرما رخ می‌دهند. در واقع پمپ گرما مسئول تبدیل انرژی باتری به انرژی گرمایی و انتقال حرارت به داخل کابین است.
لازم به ذکر است که بخاری در خودروهای برقی، اثربخشی بیشتری نسبت به بخاری تعبیه‌شده در خودروهای معمولی دارد. سیستم گرمایشی در خودروهای برقی هیچ نوع گاز آلاینده‌ای را وارد محیط‌زیست نمی‌کند و علاوه بر گرم‌کردن هوای کابین، موجب گرم‌شدن باتری می‌شود. گرم‌شدن باتری در هوای سرد می‌تواند موجب کاهش زمان شارژ و افزایش محدوده پیمایشی خودرو شود.
دیدگاهتان را بنویسید