مقدمه
یکی از بخشهای سیستم انتقال قدرت، درایو شفت است که با نامهای محور محرک و میل کاردان نیز شناخته میشود. این بخش به چرخها اجازه چرخیدن میدهند. یک سر درایو شفت به گیربکس و سر دیگر آن به چرخها متصل است.
درایو شفت معمولاً در خودروهایی با سیستم محور جلو یافت میشود، مثل FF (موتورجلو محور جلو)، AWD و 4WD (چهارچرخ محرک). درایو شفت یک میله فلزی بلند از جنس فولاد یا آلومینیوم بوده و به نحوی ساخته شده است که در برابر لرزش و گشتاور بالا مقاومت میکند. در ادامه این مقاله با درایو شفت و قطعات تشکیلدهنده آن و وظایف هر یک از این قطعات آشنا خواهید شد.
درایو شفت چیست؟
در سیستم محرک چرخهای خودرو، قطعات متعددی به نام «شفت» وجود دارد. یکی از آنها، درایو شفت یا همان میل کاردان است که با حرکت دورانی خود، چرخها را به حرکت میاندازد. درایو شفت تا حدودی شبیه به اکسل شفت است، با این تفاوت که به سبب تغییر در زاویه چرخش، طراحی انعطافپذیرتری دارد و میتواند به سمت جلو و عقب حرکت کند. در سیستم درایو شفت، مؤلفهای به نام مفصل CV به چرخها متصل بوده و سر دیگر میله به نام مفصل سهپایه (Tripod Point) به گیربکس متصل است.
وظایف درایو شفت چیست؟
بهطورکلی، درایو شفت سه وظیفه اصلی دارد که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
– انتقال قدرت از گیربکس به چرخها
درایو شفت رابط میان گیربکس و چرخها است و قدرت تولیدشده توسط گیربکس را به چرخها انتقال میدهد. بهعنوان قطعهای که در معرض بارها و شوکهای چرخشی شدید ناشی از وزن خودرو قرار میگیرد، درایو شفت میبایست تحملپذیری بالایی داشته باشد. این قطعه معمولاً از ترکیب فولاد با کربن یا فلزهای مقاومی همچون نیکل و کروم ساخته شده و دو سر آن با مفاصل توپی محکم میشوند.
– افزایش انعطافپذیری چرخها
یکی دیگر از کارهای درایو شفت، بهبود انعطافپذیری چرخها است تا به آنها اجازه دهد در زاویههای چرخش مختلف حرکت کنند. هنگامی که چرخی میچرخد یا پایین و بالا میرود، مؤلفهای به نام مفصل CV امکان حرکت آزادانه در زاویه بزرگ را برای آن فراهم میآورد.
– محل نصب رل وکتور ABS
در خودروهای مجهز به سیستم ترمز ABS، رینگ رل وکتور روی درایو شفت نصب میشود. سنسور ABS و رینگ رل وکتور به طور همزمان سرعت چرخش چرخها را اندازهگیری میکنند. رینگ رل وکتور شبیه به یک حلقه دندانهدار است و بهعنوان یک ورودی سیگنال عمل کرده و به سنسور ABS در محاسبه سرعت چرخش چرخ کمک میکند.
اجزای درایو شفت و عملکرد آنها
درایو شفت از مؤلفههای متعددی ساخته شده است که هر یک وظیفه خاصی را بر عهده دارند. اجزای میل کاردان و عملکرد آنها را در ادامه توضیح میدهیم.
– مفصل سهپایه
اولین مؤلفه به نام مفصل سهپایه (Tripod Joint) شامل سه رولبرینگ میشود که بهصورت یک واحد درآمدهاند. هنگامی که راننده فرمان را به سمت راست یا چپ میچرخاند، مفصل سهپایه حرکت نرم درایو شفت به سمت راست یا چپ را تضمین میکند.
– محل سهپایه یا محل مفصل داخلی
در انتهای درایو شفت، جایی که دندانهها قرار دارند، فصل سهپایه نصب میشود که به آن، هوزینگ سهپایه یا محل سهپایه گفته میشود.
– مفصل CV
این بخش از درایو شفت علاوه بر نگهداشتن میله، قدرت را از گیربکس به سمت چرخها هدایت میکند. مفصلهای CV تضمین میکنند که در هنگام فشردن پدال گاز، چرخها به حرکت درآیند. مفصل CV با توپی چرخ در ارتباط بوده و شیوه روغنکاری خاصی دارد. به طور دقیقتر، این مفصل دارای یک شفت در یک طرف خود است که به گیربکس متصل میشود. طرف دیگر بهوسیله مهره به چرخ متصل است.
– شفت
شفتها دیگر اجزای درایو شفت هستند. این شفتها در مفصل سهپایه قرار میگیرند و گیربکس را به مفصل CV متصل میکنند.
– بوت درایو شفت
بوت درایور شفت یا همان Drive shaft Boot که به آن کاور برینگ درایو شفت نیز گفته میشود، مسئول حفاظت از برینگ در مقابل آلودگیهای خارجی مثل گردوغبار و رطوبت و همچنین جلوگیری از نشتی روغن است. این قطعه مقاومت بالایی در برابر فرسودگی و آسیب داشته و دارای دو نوع است؛ بوت خارجی و بوت داخلی. هر دو نوع از متریال ضدآب، ضد گرما و بهشدت انعطافپذیر ساخته میشوند.
– برینگ اسی زیرین
برینگ اسی زیرین یا همان Sub Assy Bearing تنها در خودروها و وسایل نقلیهای یافت میشود که دارای درایو شفت بسیار بلند هستند. این قطعه با کاهش نیروی اینرسی ناشی از چرخش به عقب، حرکت درایو شفت را نرمتر میکند.
– عایق درایو شفت
عایق درایو شفت یا همان Drive Shaft Seal مانع نشت روغن ترنساکسل در محل اتصال مفصل CV و گیربکس میشود.
– ضربهگیر درایو شفت
ضربهگیر یا همان Damper روی شفت اصلی نصب شده و از جنس لاستیک است. ضربهگیر، لرزشهای ایجادشده به سبب چرخش درایو شفت را خنثی میکند.
– قفل بوت درایو شفت
قفل بوت یا همان Pengunci Boot آخرین جزو از درایو شفت است. این قطعه بهعنوان یک قفل یا نگهدارنده عمل کرده و بوت درایو شفت را در موقعیت ثابت و بدون حرکت نگه میدارد.
نشانههای خرابی درایو شفت
یکی از نشانههای خرابی درایو شفت، ایجاد سروصدای غیرعادی در هنگام رانندگی است، مخصوصاً زمانی که جاده دستانداز و ناهمواری دارد. باگذشت زمان، تغییر در زاویه مفصل CV میتواند باعث ایجاد صدای «کلوتوک – کلوتوک» در هنگام چرخش ماشین شود.
اگر درایو شفت آسیبدیده باشد، حتی در هنگام حرکت ماشین در مسیر مستقیم نیز صدای غیرمعمول به گوش میرسد، بهویژه زمانی که غربیلک فرمان را به سمت چپ یا راست میچرخانید. این صدا میتواند نتیجه برینگ خراب یا حتی آسیبدیدگی مفصل سهپایه باشد. انجام سرویسهای دورهای از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری میکند.
جمعبندی
درایو شفت یک میله چرخان است که با چرخاندن مجموعهای از مفاصل، قدرت را از گیربکس به سمت محور چرخها هدایت میکند. این قطعه به سیستم رانشگر خودرو یا همان Drive Train تعلق دارد و موجب چرخش چرخها میشود. درایو شفت دارای اجزای متعددی است که همگی آنها در حرکت چرخها ایفای نقش میکنند. برخی از این قطعات بسیاری ظریف و درعینحال حیاتی و آسیبپذیر هستند. به همین خاطر توصیه میشود با رعایت سرویسهای دورهای، از بروز مشکلات بالقوه جلوگیری کنید.
دیدگاهتان را بنویسید