لامپ هالوژنی یکی از انواع لامپ‌ها است که برای چراغ جلو خودرو به کار می‌رود. لامپ‌های هالوژنی به دلیل مزایای متعدد، محبوبیت بسیاری نزد کاربران دارند. این نوع لامپ، نوری باکیفیت و یکنواخت تولید می‌کند و از نظر قیمت مقرون به‌صرفه است.
با وجود انواع مختلف لامپ‌ها در چراغ‌های جلو خودرو، هنوز هم نمونه‌های هالوژنی طرفداران بسیاری دارند. آن‌ها عملکردی عالی از خود نشان می‌دهند و در ساعات تاریک شبانه‌روز می‌توان روی نوردهی مؤثر آن‌ها حساب باز کرد. در کنار لامپ هالوژنی که نوردهی خوب و قیمت اقتصادی دارند، لامپ‌های دیگری نیز مثل LED و زنون (HID) در چراغ جلو خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هم زنون و هم ال‌ای‌دی شدت نور بیشتری نسبت به لامپ هالوژنی به وجود می‌آورند، با این حال محبوبیت هالوژنی‌ها کماکان ادامه دارد. در این مقاله از ایستگاه به بررسی تاریخچه لامپ هالوژنی، عملکرد و مزایا و معایب آن می‌پردازیم.
تاریخچه لامپ هالوژنی
نخستین لامپ هالوژنی کاربردی در سال ۱۹۵۹ توسط جنرال الکتریک به بازار معرفی شد. گاز هالوژنی به‌کاررفته در این لامپ، ید بود. البته مفهوم استفاده از هالوژن‌ها برای بهبود لامپ‌های رشته‌ای به سال‌ها قبل بازمی‌گردد، مثل لامپ پرشده با کلر در سال ۱۸۸۲ یا لامپ پرشده با ید در سال ۱۹۳۳. اما نمونه معرفی‌شده در سال ۱۹۵۹، نخستین نمونه با کاربرد واقعی بود.
لامپ‌های هالوژنی در ابتدا مصارف خانگی و تجاری داشتند و بعدها پس از پیشرفت تکنولوژی، نسخه کوچک‌شده آن‌ها برای استفاده در خودرو ساخته شد. در سال ۱۹۶۲، یک کنسرسیوم اروپایی از تولیدکنندگان لامپ و چراغ جلو، نخستین لامپ هالوژنی را به نام H1 معرفی کردند. لامپ H1 مختص به خودرو بود. این تکنولوژی، نوردهی و ماندگاری بیشتری در مقایسه با لامپ‌های رشته‌ای قبلی داشت.
پس از H1، نمونه‌های پیشرفته‌تر و اصلاح‌یافته ساخته و فراگیر شدند. امروزه نیز علیرغم وجود تکنولوژی‌های جدیدتر، لامپ هالوژنی هنوز هم در خودروهای ارزان‌قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساختار لامپ هالوژنی چگونه است؟
لامپ هالوژنی شامل یک رشته تنگستنی می‌شود که درون حباب لامپ قرار گرفته است. درون حباب هیچ هوایی وجود ندارد، چون هوای معمولی، رشته تنگستن را اکسید می‌کند. پس فشار هوای درون حباب به وسیله دستگاه مکش تخلیه می‌شود تا رشته تنگستن عمر طولانی‌تری داشته باشد. ولی وجود خلأ در حباب لامپ، مانع انتشار نور کافی می‌شود. به همین خاطر یکی از گازهای هالوژنی مثل بروم یا ید را درون حباب تزریق می‌کنند.
رشته تنگستن با عبور الکتریسیته شروع به نوردهی می‌کند. با وجود گاز هالوژنی در داخل حباب، التهاب رشته بیشتر شده و نوردهی آن به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد. گاز هالوژنی همچنین موجب افزایش طول عمر رشته تنگستن و جلوگیری از سیاه شدن سطح درون حباب می‌شود.
لامپ هالوژنی چطور کار می‌کند؟
همان‌طور که گفته شد، لامپ هالوژنی نوردهی خود را مدیون سه مؤلفه اصلی است؛ الکتریسیته، رشته تنگستن و گاز هالوژن. وقتی الکتریسیته از رشته تنگستن عبور می‌کند، رشته ملتهب شده و شروع به نوردهی می‌کند. این التهاب و نوردهی با ایجاد گرما همراه است. گرما باعث بخار تنگستن می‌شود و اینجاست که گاز هالوژنی به کار می‌آید.
بخارات تنگستن به مولکول‌های گاز هالوژنی موجود در حباب می‌چسبند و به واسطه آن‌ها، نورپراکنی تنگستن در کل حباب پخش می‌شود. به بیان بهتر، مولکول‌های نورانی تنگستن روی مولکول‌های گاز هالوژنی سوار شده و در کل حباب به گردش درمی‌آیند. پس از خاموش کردن لامپ، رشته تنگستن خنک می‌شود و بخارات تنگستن به سبب تقطیر، به رشته بازمی‌گردند.
بازدهی و طول عمر لامپ‌های هالوژنی
لامپ هالوژنی بخش عمده الکتریسیته جاری در رشته تنگستنی را به گرما تولید می‌کند. شدت این گرما حتی ممکن است به ۲۵۰۰ درجه برسد. به عبارت دیگر، درصد بالایی از انرژی الکتریکی به گرما تبدیل شده و هدر می‌رود و تنها بخش جزئی از آن به نور تبدیل می‌شود. این اتلاف عمده و عدم تناسب میان الکتریسیته دریافتی و میزان نوردهی نشان می‌دهد که لامپ هالوژنی بازدهی خوبی نسبت به نمونه‌های LED و زنون ندارد.
با وجود بازده پایین، لامپ هالوژنی همچنان محبوب است، چون طول عمر آن به حدود ۲۰۰۰ ساعت می‌رسد و می‌تواند تا فاصله ۱۰۰ متر را روشن کند. بنابراین این نوع لامپ برای خودروهای شهری مناسب است و به سبب عمر طولانی و میزان نوردهی کافی، نیاز آن‌ها را برطرف می‌کند.
دلیل محبوبیت لامپ هالوژنی چیست؟
علیرغم بازدهی پایین، طول عمر نه‌چندان بالا و میزان نوردهی پایین، لامپ هالوژنی بازهم جزو نمونه‌های پرکاربرد در خودرو به حساب می‌آید. ارزان بودن، دلیل عمده محبوبیت لامپ هالوژن است. تولید این لامپ نسبت به لامپ‌های دیگر با هزینه پایین‌تری انجام می‌شود و به همین خاطر، قیمت لامپ هالوژنی در بازار نیز پایین است.
از طرف دیگر، لامپ هالوژنی نیاز یک خودروی شهری را به طور کامل برطرف می‌کند. کاربردپذیری و ارزان‌قیمت بودن، دو دلیل کافی برای مقرون به‌صرفه بودن و محبوبیت یک کالا هستند. به علاوه، در صورت سوختن لامپ هالوژن به راحتی می‌توان آن را با نمونه سالم و جدید تعویض کرد، آن‌هم با حداقل هزینه.
درباره تعویض لامپ هالوژنی باید گفت که این کار بهتر است با استفاده از دستکش انجام شود. اگر دست‌ها چرب و آلوده باشند و اثر این آلودگی روی حباب چراغ باقی بماند، در هنگام روشن بودن و افزایش دمای چراغ، حباب ترک خورده و می‌شکند.
مزایا و معایب لامپ هالوژنی چیست؟
لامپ هالوژنی دارای مزایا و معایب متعدد است که در ادامه به طور مختصر به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
مزایای لامپ هالوژنی عبارت‌اند از:
- نوردهی تا فاصله ۱۰۰ متر و مناسب برای کاربردهای شهری
- طول عمر کافی برای خودروهای معمولی
- اندازه کوچک
- قیمت پایین
- تعویض آسان و کم‌هزینه
معایب لامپ هالوژنی عبارت‌اند از:
- بازده پایین
- پرتاب نور کم
- حساسیت در برابر آلودگی
مقایسه لامپ هالوژنی با لامپ زنون و LED
هالوژن، زنون و LED انواع مختلف لامپ‌هایی هستند که در چراغ‌های جلو خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر یک از آن‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. هالوژن رایج‌ترین و ارزان‌ترین نوع لامپ است، در حالی که زنون نوردهی و طول عمر بیشتری از خود نشان می‌دهد و LED مؤثرترین، بادوام‌ترین و البته گران‌ترین نوع لامپ در نظر گرفته می‌شود.
برای مقایسه لامپ هالوژن با نمونه‌های زنون و LED بهتر است مزایا و معایب آن‌ها را در مقابل یکدیگر قرار داد. با بررسی این نکات می‌توان تعیین کرد که ارزش خرید کدام لامپ‌ها بیشتر است.
لامپ هالوژنی
- مزایا: قیمت پایین، طراحی ساده، تعویض راحت.
- معایب: اثربخشی پایین، طول عمر کوتاه، ایجاد گرمای فراوان، نوردهی کم.
لامپ زنون
- مزایا: روشن‌تر، سفیدتر و بادوام‌تر از لامپ هالوژن.
- معایب: گران‌تر از هالوژن، اثربخشی کمتر نسبت به LED، نیاز به گرم شدن پیش از نوردهی.
لامپ LED
- مزایا: بیشتری اثربخشی، بیشترین طول عمر، کمترین میزان تولید گرما، روشن‌تر، سفیدتر و بادوام‌تر نسبت به لامپ‌های هالوژنی و زنون.
- معایب: قیمت بیشتر نسبت به لامپ هالوژن و لامپ زنون.
به طور خلاصه:
از لحاظ قیمت و سادگی، هالوژن بهترین گزینه است. از لحاظ نوردهی و طول عمر بیشتر، زنون گزینه بهتری نسبت به هالوژن به حساب می‌آید، اما قیمت بالاتری داشته و نوردهی آن به دلیل نیاز به گرم شدن با اندکی تأخیر انجام می‌شود. و اما از لحاظ اثربخشی، دوام و نوردهی، LED بهتر از لامپ هالوژنی و زنون عمل می‌کند، اما گران‌تر از دو نمونه دیگر است.
جمع‌بندی
لامپ هالوژنی یکی از انواع پرکاربرد و محبوب است که در چراغ جلو خودرو، به ویژه مدل‌های اقتصادی و شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع لامپ حداقل ۲۰۰۰ ساعت ماندگاری داشته و فاصله نوردهی آن به ۱۰۰ متر می‌رسد. لامپ هالوژن ساختار و هزینه ساخت پایینی دارد و تعویض آن بسیار کم‌هزینه و آسان است.
اما در لیست بهترین انواع لامپ برای چراغ جلو خودرو، نمونه‌های هالوژنی در پایین‌ترین جایگاه قرار می‌گیرند. نمونه بهتر از لامپ هالوژنی، زنون است که نور سفیدتر و شدیدتری نسبت به هالوژن تولید می‌کند و طول عمر و هزینه بالاتری دارد. بهترین نوع لامپ برای چراغ جلو، LED است که از لحاظ اثربخشی، دوام و نوردهی بهتر از نمونه‌های هالوژنی و زنون بوده و البته که قیمت بیشتری نسبت به این دو دارد.
دیدگاهتان را بنویسید