مقدمه
لاستیک یا همان تایر، تنها بخش از خودرو بهحساب میآید که با سطح جاده در تماس است. همانند کفش که از پا در برابر ناهمواریهای زمین محافظت میکند، لاستیک نیز به سبب ویژگی کشسانی و منعطف خود باعث کاهش لرزشهای حاصل از پستی و بلندیهای جاده شده و به جابهجایی امن و راحت خودرو کمک میکند. علاوه بر جذب ضربات، توانایی حمل بار، رانش، انتقال گشتاور، ترمزگیری و ایجاد چسبندگی با زمین، از دیگر وظایف لاستیک بهحساب میآیند. لاستیک از بخشهای مختلفی تشکیل شده که اجرای صحیح هر یک از این وظایف را امکانپذیر میکنند. یکی از این بخشهای مهم، گل لاستیک نام دارد که روی میزان چسبندگی و کنترل خودرو تأثیر مستقیم میگذارد. همراه ما باشید تا آشنایی کامل با گل لاستیک و انواع آن پیدا کنید.
گل لاستیک چیست؟
آیا تاکنون حین عبور از مسیر خاکی نرم یا شنی، متوجه رد تایر روی زمین شدهاید؟ این رد پای منحصربهفرد به سبب گل لاستیک یا همان Tyre Tread Pattern به وجود میآید. در حقیقت به نقش و الگوی آج تایرها، گل لاستیک گفته میشود. الگوهای متفاوت آج لاستیک بهمنظور ایجاد چسبندگی یا کشش خودرو با جاده در شرایط مختلف طراحی میشوند. علاوه بر ایجاد چسبندگی، گل لاستیک نقش بسزایی در پایداری حرکت خودرو در مسیرهای منحنی، بهبود هندلینگ و کاهش سروصدا ایفا میکند.
آج لاستیک با زمین در تماس است و هر چه ناحیه این تماس بزرگتر باشد، چسبندگی نیز بیشتر خواهد بود. به همین دلیل است که لاستیکهای مورداستفاده در ماشینهای مسابقهای پهنتر از لاستیکهای بهکاررفته در خودروهای سواری معمولی هستند تا بتوانند ناحیه تماس بیشتری با زمین پیدا کنند. آج لاستیک دارای الگوهای متفاوتی است که عمق و شیار آنها روی عملکرد لاستیک در شرایط مختلف آبوهوایی تأثیر میگذارد.
گل لاستیک از چه بخشهایی تشکیل شده است؟
گل لاستیک مجموعهای از دندهها، شیارها، کانالها و بلوک آج است که در کنار یکدیگر، طرحهای مختلف را به وجود میآورند. این طرحها تعیینکننده عملکرد لاستیک در مسیرهای مختلف هستند و زمانی که باگذشت زمان ساییده و محو میشوند، لاستیک کارایی خود را ازدستداده و نیاز به تعویض دارد. قسمتهای مختلف گل لاستیک را در ادامه توضیح میدهیم.
– دندهها
به قسمتهای برجسته آج لاستیک، دنده یا Rib گفته میشود که متشکل از بلوکهای آجی است. دندهها با اهداف خاصی طراحی شدهاند. بهعنوانمثال، دنده شانه موجب بهبود چسبندگی لاستیک حین دورزدن میشود، حالآنکه دنده مرکزی چسبندگی لازم را در هنگام شتابگیری یا ترمزگیری فراهم میآورد.
– شیارها
شیار یا Groove به کانالهای عمیق مابین آجها گفته میشود. مهمترین وظیفه شیارها، خروج آب از زیر لاستیک در هنگام عبور از جادههای خیس و همینطور اجتناب از مشکل هیدروپلنینگ است. بهعلاوه، عبور هوا از بین شیارها موجب خنکشدن لاستیکها نیز میشود.
– کانالها
کانال یا Sipe شیارهای باریک و کوچکی هستند که روی بلوک آج دیده میشوند. کانالها همچون شیارها وظیفه خروج آب و ممانعت از هیدروپلنینگ را بر عهده دارند.
– بلوک آج
بلوک آج یا همان Tread Block در واقع همان قسمت از لاستیک است که با زمین تماس دارد. بلوک آج مابین شیارها و روی دندهها قرار دارد. این بخش که با نام لوگ (Lug) نیز شناخته میشود، عمدهترین نقش را در میزان چسبندگی لاستیک با زمین ایفا میکند.
انواع گل لاستیک کدام است؟
ساخت تایر کار چندان آسانی نیست. تایرهای وظایف سنگینی بر دوش دارند و هر یک از جزئیات بهکاررفته در ساخت آنها، نحوه حرکت خودرو و کیفیت رانندگی را تحتالشعاع قرار میدهد. یکی از این جزئیات مهم، الگوی آج یا همان گل لاستیک است. شاید اینگونه به نظر برسد که خطوط، شیارها و منحنیهای موجود در آج تایرها تنها جنبه زیبایی دارند، ولی این الگوها بهدقت و توسط تکنسینها و مهندسین لاستیک طراحی شده و پیش از درج روی لاستیک، مورد آزمایشهای متعدد قرار میگیرند.
چیدمان متفاوت دندهها، کانالها، شیارها و بلوکهای آج در کنار یکدیگر، گل لاستیک را تشکیل میدهند. هر الگو عملکرد متفاوتی از خود نشان میدهد. برخی باعث افزایش چسبندگی خودرو، برخی باعث بهبود هندلینگ، برخی موجب کاهش سروصدا و برخی دیگر برای بیشترشدن طول عمر تایر طراحی شدهاند. روشهای مختلفی برای ایجاد الگوی آج روی لاستیک وجود دارد که رایجترین آنها عبارتاند از گل لاستیک متقارن، گل لاستیک نامتقارن و گل لاستیک جهتدار.
– گل لاستیک متقارن
گل لاستیک متقارن، رایجترین الگوی آج تایر بهحساب میآید. در گل لاستیک متقارن، طراحی آج در هر دونیمه لاستیک بهصورت متقارن و یکسان ظاهر شده است. بهعلاوه، لاستیک دارای گل متقارن شامل دندههای پیوسته میشود که بهوسیله بلوکهای آج در اطراف تایر به وجود آمدهاند. این نوع گل لاستیک در هنگام چرخش از جلو به عقب، از عقب به جلو یا بهصورت الگوی X بیشترین انعطافپذیری را از خود نشان میدهد و به همین خاطر به لاستیک با گل متقارن، لاستیک چندجهته نیز گفته میشود. لاستیک با طرح آج متقارن و دندههای پیوسته مناسب برای خودروهای سواری است و در عوض برای حرکت در جادههای بارانی یا برقی و یا نصب روی خودروهای سنگین بههیچوجه توصیه نمیشود. مزایای گل لاستیک متقارن را میتوان در مواردی همچون طول عمر بالا، سروصدای کم، کاهش مصرف سوخت و تجربه رانندگی نرم و راحت خلاصه کرد. این نوع لاستیک همچنین مقاومت غلتشی پایینی دارد.
– گل لاستیک نامتقارن
علاوه بر گل لاستیک متقارن، گل لاستیک نامتقارن نیز یکی از رایجترین انواع لاستیکها برای خودروهای سواری است. البته ماشینهای اسپرت نیز از گل لاستیک با الگوی نامتقارن استفاده میکنند. در گل لاستیک نامتقارن، چیدمان بلوکهای آج و کانالها در نیمه داخلی با الگوی آج نیمه خارجی متفاوت بوده و به طور خاص نیمه بیرونی دارای بلوک آج محکمتری است تا سطح تماس بیشتری را در شرایط دشوار فراهم آورد. این نوع گل لاستیک، هندلینگ ماشین را به طور قابلتوجهی بهبود میبخشد. نیمه داخلی ضربات ناشی از ناهمواریهای جاده را کاهش داده و با کمک به خروج آب، مانع پدیده هیدروپلنینگ میشود. همانند لاستیکهای دارای گل متقارن، لاستیک با طرح آج نامتقارن نیز چرخش پذیری خوبی دارد. تنها نکته مهم در مورد این نوع گل لاستیک، توجه به دیوارههای جانبی تایر در هنگام نصب روی محل چرخها است. سواری نرم و راحت، بهبود هندلینگ، عملکرد عالی در پیچها و ایجاد چسبندگی مطلوب در آبوهوای مرطوب از مشخصات و در واقع مزایای گل لاستیک نامتقارن هستند.
– گل لاستیک جهتدار
لاستیک با الگوی آج جهتدار مناسب برای ماشینهای اسپرت و گرند اسپرت است. در این نوع گل لاستیک، آج برای چرخشهای یکطرفه طراحی شده و الگویی V شکل دارد. طرح آج جهتدار موجب بهبود قابلتوجه چسبندگی و کشش سطح شده و با کمک خروج آب، از پدیده هیدروپلنینگ در لاستیک جلوگیری میکند. تایر با گل جهتدار همچنین مناسب برای رانندگی در گلولای و برف است و اکثر تایرهای چهارفصل یا زمستانی نیز با طرح آج جهتدار ساخته میشوند. تایرهای جهتدار در دیواره جانبی خود دارای یک فلش هستند که به شما کمک میکند جهت چرخش مناسب برای نصب روی چرخ ماشین را پیدا کنید. بهبود هندلینگ در سرعت بالا و همینطور مسیرهای پوشیده از برف و گلولای، مهمترین مزایای گل لاستیک جهتدار بهحساب میآیند.
کدام گل لاستیک را برای ماشین خود انتخاب کنیم؟
طرحهای مختلف آج لاستیک کاربردهای متفاوت دارند. برای انتخاب تایر با گل مناسب ابتدا نوع وسیله نقلیه و سپس شرایط جوی منطقه خود را در نظر بگیرید. اگر مالک خودروی سواری هستید و معمولاً در شرایط جوی مساعد از وسیله نقلیه خود استفاده میکنید و از همه مهمتر، بودجه محدودی دارید، بهترین گزینه ممکن خرید تایر با گل متقارن است. اگر سوار بر خودروی اسپرت معمولاً در جادههای مرطوب یا خشک حرکت میکنید، به سراغ لاستیک با گل نامتقارن بروید و در نهایت اگر راننده خودروی اسپرت هستید و میخواهید از سطوح برفی یا گلی عبور کنید، لاستیک با طرح آج جهتدار بهترین گزینه برای بهبود هندلینگ و چسبندگی خودرو حین چرخش محسوب میشود.
جمعبندی
گل لاستیک به نحوه چیدمان دندهها، شیارها، بلوک آج و کانالها روی سطح تایر گفته میشود و در واقع، طرح آج لاستیک را نشان میدهد. گل لاستیک در انواع مختلف دارای کاربردهای متفاوت است و بهبود چسبندگی با زمین، هدف مشترک مابین همه آنها به شمار میآید. گل لاستیک متقارن برای خودروهای سواری با استفادههای معمولی به کار میآید، حالآنکه گل لاستیک نامتقارن مناسب برای خودروهای اسپرتی است که در جادههای مرطوب یا خشک جولان میدهند. ماشینهای اسپرت حرفهای و سوپر اسپرتها نیز معمولاً از گل لاستیک جهتدار استفاده میکنند که در شرایط نامساعد، بیشترین کارایی را در هندلینگ و چسبندگی ماشین از خود نشان میدهند.
دیدگاهتان را بنویسید