نحوه صحیح رانندگی در سربالایی چگونه است؟

مقدمه

برای اکثر رانندگان تازه‌کار، رانندگی در مسیرهای سربالایی به‌هیچ‌وجه خوشایند نیست. بااین‌حال هیچ راننده‌ای از همان ابتدا حرفه‌ای نبوده و با تمرین و تکرار توانسته به درجه مهارت بالادست پیدا کند. رانندگی در سربالایی جزو مهارت‌هایی است که در کلاس‌های آموزشی چندان به آن پرداخته نمی‌شود، درحالی‌که شرایط پویای جاده‌های کشور روی لزوم یادگیری این مهارت تأکید دارد. به همین خاطر ما در این مقاله تلاش می‌کنیم تا به ساده‌ترین بیان ممکن، نحوه و تکنیک‌های مختلف رانندگی در سربالایی را برای شما شرح دهیم تا از این به بعد بدون ترس و نگرانی وارد جاده‌های شیب‌دار شده و از سواری لذت ببرید.

نحوه صحیح رانندگی در سربالایی چگونه است؟

شیوه رانندگی در سربالایی به گیربکس نوع خودرو بستگی دارد. به بیان بهتر، نحوه کنترل خودرو دنده دستی متفاوت با نحوه کنترل خودرو دنده‌اتوماتیک است.

– آموزش رانندگی در سربالایی با خودرو دنده دستی

رانندگی صحیح در سربالایی مستلزم مهارت در اجرای عملیاتی به نام نیم کلاچ است. در جلسات آموزش رانندگی احتمالاً با نحوه گرفتن نیم کلاچ آشنا شده‌اید. اگر نیم کلاچ گرفتن را بلد باشید، رانندگی در مسیرهای سربالایی شبیه آب‌خوردن است. نیم کلاچ گرفتن، کنترل ماشین را بسیار آسان می‌کند. در مسیرهای سربالایی می‌بایست از دنده‌های سنگین ۱ و ۲ استفاده کرد، مخصوصاً اگر شیب تند باشد.

در هنگام نزدیک‌شدن به سربالایی، سرعت خودرو را تا حد مجاز بالا ببرید. سپس کمی شتاب بگیرید و آنگاه عملیات کاهش دنده را آغاز کنید. پس ضمن برداشتن پا از روی پدال گاز، کلاچ را به سمت پایین فشار دهید و بسته به‌سرعت خودرو دنده را روی شماره پایین تنظیم کنید. سپس پای خود را از روی کلاچ به‌آرامی برداشته و در همان حال روی پدال گاز فشار دهید. در شیب‌های تند بهترین دنده برای حرکت، دنده ۱ است. شیب‌های ملایم‌تر را می‌توان با دنده ۲ نیز طی کرد. جاده‌های صاف با شیب جزئی با دنده ۳ نیز قابل پیمایش هستند.

اگر با سرعت صفر قرار است وارد مسیر سربالایی شوید، ابتدا دنده را روی حالت ۱ قرار داده و سپس پا را به‌آرامی از روی کلاچ بالا آورید و در همان حال، پدال گاز را فشار دهید. اگر شیب مسیر زیاد بود، با همان دنده ۱ ادامه دهید. اگر شیب ملایم بود می‌توانید دنده را روی شماره ۲ تنظیم کنید. در مسیرهای سربالایی با شیب اندک نیز می‌توان با دنده ۳ و حتی ۴ رانندگی کرد.

در هنگام رانندگی در سربالایی می‌بایست به چند نکته مهم توجه داشته باشید. اول اینکه در صورت نیاز به توقف، ضمن گرفتن ترمز بهتر است ترمزدستی را نیز بالا بکشید تا مبادا خودرو به سمت پایین کشیده شود. اگر حین حرکت در سربالایی متوجه بالارفتن آمپر و همین‌طور بلندشدن دود یا بوی سوختگی از سمت لنت‌ها شدید، ماشین را در محل مناسب پارک کرده و اجازه دهید موتور و لنت‌ها خنک شوند. در مسیرهای روبه‌بالا با خاموش‌کردن وسایلی مثل کولر، فشار بیش از حد را از روی موتور بردارید.

یک قلق مهم دیگر برای رانندگی در سربالایی وجود دارد. اگر پس از توقف در مسیر، پشت فرمان نشستید و ترمزدستی را پایین کشیدید و متوجه شدید که ماشین در حال حرکت به سمت عقب است، مضطرب نشده و آرامش خود را حفظ کنید. شما باید پای چپ را روی کلاچ و پای راست خود را به‌صورت اریب و هم‌زمان روی پدال گاز و ترمز قرار دهید. کلاچ را به‌آرامی بالا آورده و در همین حال، پای راست را بیشتر روی پدال گاز فشرده و به‌تدریج پدال ترمز را رها کنید تا ماشین به حرکت درآید.

– آموزش رانندگی در سربالایی با خودرو دنده‌اتوماتیک

در بسیاری از خودروهای اتوماتیک که به فناوری‌های DAC (کنترل حرکت در سراشیبی) و HAC (کنترل حرکت در سربالایی) مجهز هستند، رانندگی در سربالایی به قلق خاصی احتیاج ندارد. تنها کافی است آنها را فعال کرده و به مسیر ادامه دهید. همچنین در صورت لزوم توقف، از قابلیت اتوهلد استفاده کنید تا ماشین به سمت پایین کشیده نشود.

اگر مالک خودروی اتومات معمولی‌تر هستید، باید بدانید که نحوه ورود به سربالایی تا حدودی شبیه به خودرو دنده دستی است. هنگام نزدیک‌شدن به مسیر شیب‌دار، سرعت خودرو را تا حد مجاز افزایش دهید. اگر جاده خیس و لغزنده نیست، با فشردن پدال گاز اندکی شتاب بگیرید. با کاهش دستی دنده می‌توانید کنترل بیشتری رو خودرو داشته و فشار روی موتور را کمتر کنید. در شیب‌های تند که حداکثر سرعت ممکن ۱۵ کیلومتر بر ساعت است، دنده را در حالت D1 بگذارید.

در صورت استشمام بوی سوختگی یا مشاهده دود از سوی لنت‌ها، ماشین را در محل امن پارک کنید و اجازه دهید لنت‌ها خنک شوند و موتور جان تازه بگیرد. برای شروع حرکت در سربالایی، خودرو را روشن و چرخ‌ها را صاف‌کرده و سپس با درگیرکردن ترمزدستی، باتوجه‌به شیب جاده دنده را روی D1 یا D2 قرار دهید. اگر شیب چندان زیاد نبود، نیازی به درگیرکردن ترمزدستی نیست. با دخالت‌دادن ترمز پایی نیز می‌توانید بدون کشیده‌شدن به سمت عقب، گاز داده و در مسیر خود حرکت کنید.

البته اگر شیب جاده خیلی تند بود، تا زمانی که به طور کامل از پارک خارج نشده‌اید، هم ترمز پایی و هم ترمزدستی باید درگیر باشند. ابتدا با فشردن تدریجی پدال گاز، ترمزدستی را رها کنید. بعد پدال گاز را بیشتر فشار داده و به طور هم‌زمان پا را از روی پدال ترمز پایی بالا آورده و آن را رها کنید تا به حرکت یکنواخت خودرو در جاده برسید.

نحوه رانندگی در مسیر خاکی سربالایی چگونه است؟

اصول رانندگی در مسیر سربالایی خاکی فرق خاصی با رانندگی در سربالایی آسفالت ندارد، ولی احتمالاتی همچون سرخوردن ماشین، وجود سنگ‌های تیز و پرتاب سنگ‌ریزه‌ها توسط تایرها باعث می‌شوند رانندگی در سربالایی‌های خاکی تا حدودی خطرناک باشد.

نحوه پارک‌کردن در سربالایی

برای پارک در سربالایی می‌بایست ترمزدستی را درگیر کنید، حتی اگر شیب بسیار کم باشد. حتماً در محلی توقف کنید که جدول داشته باشید. پس از توقف در محل مناسب، فرمان را به سمتی بچرخانید که اگر ماشین به هر دلیلی به سمت عقب حرکت کرد، با جدول درگیر شود و جدول از حرکت چرخ‌ها جلوگیری کند. به بیان بهتر، چرخ‌ها به سمت جاده و پشت به جدول باشند. توصیه می‌شود پس از پارک کامل ماشین، با گرفتن کلاچ دنده را روی حالت ۱ قرار دهید. حتی می‌توانید سنگ یا آجر زیر لاستیک‌ها بگذارید تا احتمال حرکت خودرو را به حداقل برسانید.

رانندگی در سربالایی پارکینگ‌ها

برای بسیاری از رانندگان تازه‌کار، خروج خودرو از پارکینگی که دارای سربالایی است، یک کابوس تمام‌عیار محسوب می‌شود. حال‌آنکه با کمی تمرین به‌راحتی می‌توان به مهارت کافی برای رانندگی در سربالایی پارکینگ دست پیدا کرد. برای شروع پای خود را روی ترمز و پای دیگر را روی کلاچ قرار دهید. هر دو پدال را تا آخر فشار دهید. دنده را روی حالت ۱ بگذارید. حال به‌آرامی پای خود را از روی پدال کلاچ بالا بیاورید و آنگاه که خودرو شروع به لرزیدن کرد، پدال ترمز را رها کنید تا خودرو به‌آرامی به حرکت بیفتد. پدال گاز را به‌تدریج فشار داده و در همان حال کلاچ را به طور کامل رها کنید.

جمع‌بندی

رانندگی در سربالایی مهارتی است که هر راننده‌ای هرازگاهی به آن احتیاج پیدا می‌کند. این مهارت چندان در کلاس‌های رانندگی آموزش داده نمی‌شود و افراد می‌بایست با تمرین و تکرار به آن دست پیدا کنند. شیوه صحیح گرفتن نیم کلاچ و کاربرد دنده‌های سنگین بسته به شیب جاده، جزو اصول مهم رانندگی در سربالایی هستند که هر راننده‌ای باید با آنها آشنایی داشته باشد. در مسیرهای روبه‌بالا با تنظیم دنده روی شماره‌های پایین و خاموش‌کردن وسایلی مثل سیستم تهویه، به‌سلامت و عمر مفید موتور خودرو کمک خواهید کرد.