مقدمه
خودروهای امروزی برای عملکرد مطلوب و پرفورمنس بهینه، بهشدت متکی به کاربرد تجهیزات الکترونیکی و عیبیابی پیشرفته هستند. نحوه اجرای خودرو و قطعات آن به وجود سنسورهای مختلف بستگی دارد که یکی از آنها سنسور مپ (MAP Sensor) است. سنسور مپ، وظیفه سنجش تراکم هوا در منیفولد ورودی را بر عهده دارد. احتراق کامل و بهینه مستلزم اشتعال ترکیب مناسب از هوا و سوخت است و سنسور مپ نقش مهمی در بهینگی این ترکیب ایفا میکند. در ادامه به بررسی ماهیت و عملکرد سنسور مپ میپردازیم.
سنسور مپ چیست؟
سنسور فشار مطلق منیفولد (Manifold Absolute Pressure) یا بهاختصار سنسور مپ (MAP) برای سنجش میزان هوا در منیفولد مورداستفاده قرار میگیرد. سنسور مپ در پیکربندیهایی که ابتدا هوا و سوخت خارج از محفظه احتراق با یکدیگر ترکیب شده و سپس به داخل موتور تزریق میشوند، یک قطعه حیاتی بهحساب میآید.
سنسور مپ یکی از ماژولهای کنترل موتور (ECM) است که با نظارت پیوسته روی فشار منیفولد ورودی، میزان مناسب تزریق سوخت را جهت ایجاد ترکیب مناسب از هوا و سوخت، اندازهگیری میکند. معمولاً از سنسور MAF (جریان هوای انبوه) بهجای سنسور MAP استفاده میشود، هرچند موتورهای توربوشارژ مجهز به هر دو سنسور هستند. سنسور مپ همچنین به ECM در تعیین زمان مناسب احتراق تحت شرایط مختلف بار موتور کمک میکند.
نسبت مناسب سوخت و هوا جهت احتراق، اهمیت بسیاری در کارکرد موتور دارد. اگر این نسبت رعایت نشود، نهتنها راندمان موتور کاهش پیدا میکند، بلکه موتور دچار فرسودگی زودهنگام خواهد شد.
سنسور مپ چطور کار میکند؟
سنسور مپ معمولاً روی منیفولد ورودی یا در نزدیکی دریچه گاز جاسازی شده است. سنسور مپ شامل یک عنصر سنجشگر، یک مدار آمپلیفایر (تقویتکننده) و یک خروجی سیگنال میشود. عنصر سنجشگر، یک دیافراگم سیلیکونی است که از طریق یک دریچه کوچک در معرض فشار منیفولد ورودی قرار میگیرد. با تغییر فشار منیفولد ورودی، دیافراگم تکان میخورد و باعث تغییر در مقاومت ولتاژ میشود. مدار آمپلیفایر، سیگنال عنصر سنجشگر را دریافت کرده و آن را به یک سیگنال الکتریکی تبدیل میکند تا ماژول ECM قادر به پردازش آن باشد. بسته به سیستم کنترل موتور، خروجی سیگنال بهصورت دیجیتالی یا آنالوگ است.
ایسیو، دادههای ارسالشده توسط سنسور مپ درباره فشار منیفولد ورودی را با دادههای سنسور IAT (سنسور دمای هوای ورودی)، سنسور ECT (دمای خنککننده موتور)، یافتههای بارومتری و سرعت موتور (RPM) ترکیب کرده و با اندازهگیری تراکم هوا، نرخ جریان انبوه هوای موتور را برای رسیدن به ترکیب متناسب هوا – سوخت تعیین میکند.
چرا سنسور مپ خراب میشود؟
همانند اکثر سنسورها، سنسور مپ نیز حساسیت بالایی نسبت به آلودگی دارد. سنسور مپ با استفاده از شلنگ به دریچه ورودی هوای منیفولد متصل است. نشتی یا مسدودشدن شلنگ عملکرد سنسور مپ را دچار اختلال کرده و اجازه سنجش دقیق فشار هوا را نمیدهد. برخی موقع لرزشها و تکانهای شدید حین رانندگی منجر به قطعی اتصالات و ضربه به سنسور مپ شده و آن را خراب میکند. کانکتورهای الکتریکی نیز گاهی به سبب گرمای بیش از حد موتور آسیب پیدا کرده و یا ذوب میشوند. در صورت بروز هر یک از سناریوهای بالا میبایست هرچه سریعتر نسبت به تعویض سنسور اقدام کرد.
نشانه خرابی سنسور مپ چیست؟
یک سنسور مپ خراب، روی تناسب سوخت – هوا تأثیر میگذارد. اگر ترکیب نامناسب از سوخت و هوا وارد موتور شود، احتراق بیموقع به شیوه ناقص صورت میگیرد. اگر چنین رخدادی در درازمدت ادامه پیدا کند، قطعات داخلی موتور از جمله پیستونها و شاتونها دچار آسیب شده و در نهایت موتور از کار میافتد. نشانههای خرابی سنسور مپ را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد.
- نسبت بیشتر هوا به سوخت: فشار به موتور در هنگام فعالیت درجا، مصرف بالای سوخت، شتابگیری کُند و استشمام بوی بنزین بهویژه در حالت درجا.
- نسبت کمتر هوا به سوخت: کاهش قدرت موتور، توقف ناگهانی، درنگ در شتابگیری، خروج هوا از دریچه ورودی، گرمای بیش از حد موتور.
- علائم دیگر همچون استارت نخوردن، افزایش آلودگی و روشنشدن چراغ چک
بهمحض مشاهده هر یک از نشانههای فوق میبایست ماشین را به یک تعمیرکار ماهر نشان داد تا در صورت تشخیص خرابی سنسور مپ، آن را عوض کند.
جمعبندی
خودروهای مدرن امروزی به مجموعه پیچیدهای از سنسورها احتیاج دارند تا با جمعآوری دادههای بلادرنگ و ارسال آنها به ایسیو، پرفورمنس و اثربخشی مصرف سوخت تضمین شود. سنسور مپ یکی از این سنسورهای مهم و قطعه مهمی در موتورهای تزریق سوخت منیفولد است که همانند تمام حسگرها، باگذشت زمان آلوده شده و عملکرد مؤثر خود را از دست میدهد. با انجام سرویسهای دورهای میتوان از بروز مشکلات متعدد برای بخشهای مختلف ماشین از جمله موتور و قطعات مهمی همچون سنسور مپ جلوگیری کرد. با اینکه صنعت خودروسازی به سمت برقی شدن پیش میرود، اما برخی خودروهای درون ساز حداقل تا چندین دهه آینده در بازار باقی میمانند؛ بنابراین سنسور مپ همچنان به ایفای نقش خود در بهینهسازی پرفورمنس وسایل نقلیه ادامه خواهد داد.
دیدگاهتان را بنویسید