مقدمه
علی‌رغم برقی شدن صنعت خودرو، هنوز هم بسیاری از ماشین‌های موجود در بازار از نوع احتراق داخلی هستند و بنزین مصرف می‌کنند. این بنزین مصرفی از طریق جایگاه‌های سوخت‌رسانی تأمین می‌شود، هرچند کیفیت آن به‌اندازه کافی مطلوب نیست. بنزین موجود در جایگاه‌ها دارای ناخالصی است و استفاده بلندمدت از آن موجب آسیب به موتور می‌شود. برای پالایش و رساندن بنزین خالص به موتور، قطعه‌ای درون خودرو قرار گرفته که به آن صافی یا فیلتر بنزین گفته می‌شود. فیلتر بنزین در جایی مابین باک و موتور قرار گرفته و بنزین را پیش از ورود به محفظه سوخت، پالایش می‌کند. در ادامه بااهمیت این فیلتر و نشانه‌های خرابی آن آشنا می‌شویم.
فیلتر بنزین چیست؟
بنزین سوخت رایج خودروهای احتراق داخلی به‌حساب می‌آید. ترکیب متناسب از این سوخت و هوا درون محفظه احتراق منفجر شده و انرژی به وجود آمده از این واکنش، به چرخ‌ها انتقال پیدا می‌کند و خودرو به حرکت درمی‌آید. هر چه خلوص بنزین بیشتر باشد، احتراق به شیوه بهتر و کامل‌تری صورت می‌گیرد.
بااین‌وجود، بنزین موجود در جایگاه‌های سوخت‌رسانی معمولاً دارای ناخالصی است و ازاین‌گذشته، به دلایل مختلف، بنزین درون باک بنزین نیز می‌تواند آلوده شود. در صورت استفاده از بنزین آلوده، راندمان موتور به طور قابل‌توجهی پایین می‌آید و مصرف سوخت بیشتر می‌شود.
برای پالایش بنزین پیش از ورود به موتور، از قطعه‌ای به نام فیلتر بنزین یا صافی سوخت استفاده می‌شود. این قطعه در جایی مابین باک بنزین و موتور قرار گرفته و پس از جذب آلودگی‌ها و ناخالصی‌ها، بنزین باکیفیت و پاکیزه را به سمت موتور انتقال می‌دهد.
فیلتر بنزین ساختار بسیار ساده‌ای دارد. این فیلتر شامل صافی، لوله ورودی و لوله خروجی می‌شود که به‌وسیله یک پوسته فلزی یا پلاستیکی محافظت می‌شود. صافی می‌تواند از موادی همچون نمد، کاغذ یا پارچه ساخته شده باشد که به فرم چین‌دار یا پره‌دار استوانه‌ای‌شکل درآمده است. بنزین از طریق لوله ورودی وارد محفظه شده، به‌وسیله صافی پالایش شده و از طریق لوله خروجی به سمت موتور فرستاده می‌شود.
مکان نصب صافی بنزین کجاست؟
مکان قرارگیری صافی بنزین در خودروهای مختلف متفاوت است. بااین‌وجود می‌توان مطمئن بود که این قطعه مهم و پالاینده در مسیر سیستم سوخت‌رسانی، مابین باک بنزین و موتور قرار دارد و پیش از ورود سوخت به داخل موتور، عملیات پاک‌سازی را انجام می‌دهد؛ خواه نزدیک به باک باشد، خواه نزدیک به موتور و خواه درون محفظه موتور. برای اطلاع از محل دقیق فیلتر سوخت در وسیله نقلیه خود می‌توانید به دفترچه راهنمای آن مراجعه کنید.
اهمیت صافی بنزین چیست؟
هر چه کیفیت بنزین بالاتر باشد، راندمان و طول عمر موتور بیشتر می‌شود. فیلتر بنزین نیز با جذب ناخالصی‌هایی همچون گردوغبار، رطوبت و اکسید فلز، نقش مستقیم در احتراق کامل و سلامت موتور ایفا می‌کند. احتراق کامل سوخت نه‌تنها عملکرد موتور را بهبود می‌بخشد، بلکه باعث کاهش انتشار گازهای آلاینده به محیط می‌شود.
ولی صافی سوخت همانند هر قطعه دیگری در خودرو باگذشت زمان اثربخشی و کارایی خود را از دست می‌دهد. فیلتر بنزین با جذب آلودگی‌ها به‌تدریج کثیف شده و می‌گیرد، به‌نحوی‌که دیگر نمی‌تواند نقش بسزایی در پاک‌سازی بنزین ایفا کند. در این وضعیت می‌بایست فیلتر بنزین را عوض کرد.
خوشبختانه علائم متعددی وجود دارند که به خرابی یا گرفتگی فیلتر بنزین اشاره می‌کنند. با مشاهده هر یک از آن‌ها می‌بایست خودرو را به یک تعمیرکار ماهر نشان داده و از وی بخواهید فیلتر بنزین را عوض کند. در ادامه نشانه‌های خرابی فیلتر بنزین را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
مشکل در روشن‌شدن موتور
در صورت گرفتگی و خرابی فیلتر بنزین نباید انتظار داشت که موتور بدون دردسر روشن شود، چراکه بنزین به‌اندازه و با فشار کافی وارد سیلندرها نمی‌شود. حتی اگر پس از چند استارت، بنزین به‌سختی از طریق فیلتر کثیف و گرفته به درون سیلندرها راه پیدا کرد و موتور بالاخره روشن شد، احتمالاً پس از مدت‌زمان کوتاهی مجدداً خاموش می‌شود؛ بنابراین اگر موتور استارت نمی‌خورد می‌توانید به کثیف بودن فیلتر بنزین شک کنید.
خاموش‌شدن خودرو در حالت دنده‌خلاص
اگر پس از پیمودن مسافتی تصمیم گرفتید در محلی به‌صورت موقت و کوتاه پارک کنید، ولی موتور خاموش شد، ممکن است فیلتر بنزین مسدود و خراب شده باشد. دلیل این است که در هنگام توقف خودرو، فشار پمپ‌بنزین کم شده و فیلتر مسدود نمی‌تواند بنزین کافی برای روشن ماندن موتور را تأمین کند.
کاهش راندمان و خاموش‌شدن گاه‌وبی‌گاه موتور
خاموش‌شدن گاه‌وبی‌گاه موتور و ضعف همیشگی در عملکرد آن می‌تواند نشانه خرابی فیلتر بنزین باشد. خواه در حال حرکت باشید، خواه در حال توقف موقتی، اگر موتور گاه‌وبی‌گاه خاموش شد، یعنی یک جای کار می‌لنگد. در اکثر مواقع نبود سوخت کافی برای احتراق دلیل اصلی خاموشی مکرر موتور است و در این وضعیت می‌توان فیلتر سوخت معیوب را مقصر ماجرا تلقی کرد.
عدم توان کافی برای شتاب‌گیری
یکی دیگر از نشانه‌های خراب بودن صافی سوخت، عدم قدرت کافی موتور برای شتاب‌گیری است. هرگاه پای خود را روی پدال گاز فشار دادید، ولی نتوانستید هیجان ناشی از شتاب و سرعت بالا را احساس کنید، توصیه می‌شود مسیر خود را به سمت نزدیک‌ترین تعمیرگاه کج کنید، چون به‌احتمال زیاد فیلتر بنزین گرفته و مسدود شده است. فیلتر مسدود اجازه نمی‌دهد بنزین کافی برای افزایش قدرت به موتور انتقال یابد. در نتیجه موتور نمی‌تواند راندمان مورد انتظار برای افزایش سرعت و شتاب‌گیری را از خود نشان دهد.
بوی غیرعادی از اگزوز
از دیگر علائم خرابی صافی سوخت می‌توان به بوی غیرعادی و تند دود خروجی از اگزوز اشاره کرد. ازآنجاکه فیلتر خراب نمی‌تواند سوخت کافی و پاک را به درون سیلندرها انتقال دهد، احتراق به شیوه ناقص صورت می‌گیرد که یکی از پیامدهای آن، انتشار بوی تند و غیرعادی از لوله‌اگزوز است.
صدای عجیب از سوی پمپ‌بنزین
رانندگان ماهر با صدای نرمال پمپ‌بنزین آشنایی دارند. ولی زمانی که فیلتر سوخت مسدود شود، پمپ‌بنزین برای انتقال سوخت به موتور تحت‌فشار زیادی قرار می‌گیرد و صدایی متفاوت و غیرعادی از سمت آن به گوش می‌رسد.
گرفتگی انژکتورها
کیفیت پایین بنزین و وجود ناخالصی در آن موجب گرفتگی انژکتورها می‌شود. زمانی که صافی سوخت قادر به جذب آلودگی‌های بنزین نباشد، این آلودگی‌ها در نهایت به سمت انژکتورها هدایت شده و پشت سوراخ‌های بسیار ریز انژکتورها گیر می‌کنند. بدین ترتیب، انژکتورها نمی‌توانند میزان کافی بنزین را درون سیلندر بپاشند. کاهش راندمان موتور و ریپ‌زدن، نتیجه گرفتگی انژکتورها است.
چه زمان باید فیلتر بنزین را عوض کرد؟
صافی سوخت با جذب آلودگی‌های بنزین باگذشت زمان کثیف و مسدود می‌شود. باتوجه‌به پیامدهای گرفتگی و خرابی فیلتر بنزین بهتر است هرچه سریع‌تر نسبت به تعویض آن اقدام کرد. طبق تجربه تعمیرکاران، بهتر است فیلتر سوخت را پس از کارکرد ۱۵ الی ۲۰ هزار کیلومتر تمیز یا عوض کنید. البته توصیه تولیدکنندگان برای تعویض فیلتر بنزین هر ۵ سال یک‌بار است که به طور میانگین معادل ۸۰ هزار کیلومتر می‌شود. مسلماً این توصیه شامل حال بنزین‌های بی‌کیفیت در جایگاه‌های سوخت‌رسانی کشور نیست و بهتر است از تجربه تعمیرکاران استفاده کنید.
جمع‌بندی
موتور به‌عنوان قلب تپنده خودرو در شرایطی به راندمان مورد انتظار دست پیدا می‌کند که بنزین باکیفیت و خالص به آن خورانده شود. وظیفه پالایش بنزین و ازبین‌بردن ناخالصی‌های آن بر عهده قطعه مهمی به نام صافی سوخت است که در مسیر مابین باک بنزین و موتور قرار می‌گیرد. به‌محض گرفتگی و خرابی فیلتر بنزین، راندمان موتور کاهش و مصرف سوخت افزایش پیدا می‌کند. طبق توصیه تعمیرکاران مجرب، بهتر است پس از پیمودن ۱۵ الی ۲۰ هزار کیلومتر نسبت به تعویض فیلتر سوخت اقدام کنید تا موتور در بهترین وضعیت ممکن کار کند و طول عمر آن بیشتر شود.
دیدگاهتان را بنویسید