خودروهای درون‌سوز بر اساس مجموعه‌ای از روانکارها فعالیت می‌کنند که شامل مایع خنک‌کننده یا همان ضد یخ، روغن‌موتور، روغن‌ترمز، روغن هیدرولیک فرمان و روغن گیربکس می‌شود. از بین روانکارهای یاد شده، مایع خنک‌کننده یا ضد یخ دردسترس‌ترین روانکار ممکن است و البته راننده می‌تواند آن را بدون دشواری خاصی چک کند.
عقیده اشتباهی بین برخی از مالکان خودروها در جریان است، مبنی بر اینکه تعویض ضد یخ خودرو کار اشتباهی است و به موتور آسیب می‌رساند. این عقیده از اساس غلط است، چرا که حجم ضد یخ موجود در رادیاتور خودرو محدود است و این میزان مایع خنک‌کننده به‌مرورزمان تبخیر می‌شود. همچنین ضد یخ همانند سایر روانکارها عمر محدودی دارد و پس از مدتی ساختار خود را از دست خواهد داد؛ بنابراین لازم است تا رانندگان زمان مناسب برای تعویض ضد یخ را بدانند و این مایع را پیش از بروز مشکل جدی، عوض کنند.
نگاه کوتاه به سیستم خنک‌کننده
اکثر موتورهای درون‌سوز مورداستفاده در خودروهای سواری، از سیستم آب‌خنک بهره می‌برند. این سیستم با استفاده از یک یا چند رادیاتور و فن‌های خنک‌کننده، دمای موتور را در حد مطلوب نگه می‌دارد. همان‌طور که از نام این سیستم خنک‌کننده مشخص است، برای فعالیت صحیح بایستی آن را با آب پر کرد. بااین‌حال آب مایع قدرتمندی برای تمامی شرایط نیست.
خودروهای امروزی در شرایط مختلفی فعالیت می‌کنند که شامل طیف گسترده‌ای از دماهای زیر صفر تا دمای بالای 40 درجه می‌شود. آب معمولی یا حتی آب مقطر در چنین شرایطی کاربرد ندارد و به همین دلیل لازم است تا سیستم خنک‌کننده اتومبیل با ضد یخ پر شود.
ضد یخ یک مایع شیمیایی صنعتی است که از ترکیب اتیلن گلایکول یا پروپیلن گلیکول و آب مقطر ساخته می‌شود. ضدیخ‌ها به دو نوع پایه اسید و پایه روغن تقسیم می‌شوند که نوع مرغوب هرکدام از آن‌ها برای استفاده در اتومبیل شما مناسب خواهد بود.
استفاده از ترکیب آب و ضد یخ برای سیستم خنک‌کننده اتومبیل توصیه اکثر کارشناسان است. این ترکیب نقطه‌جوش را افزایش داده و نقطه انجماد را کاهش می‌دهد. اگر بتوانید ترکیب مناسبی از آب و ضد یخ را درون رادیاتور خودرو بریزید، دمای انجماد را تا منفی 37 درجه سانتی‌گراد و دمای جوش را تا 250 درجه سانتی‌گراد افزایش خواهید داد. ضدیخ‌ها مقداری آب را در ترکیبشان جای‌داده‌اند اما توصیه می‌شود برای عملکرد بهتر ضد یخ، مقداری آب نیز به آن اضافه کنید.
چرا باید ضد یخ را تعویض کرد؟
این سؤال برای بسیاری از مالکان خودروها پیش می‌آید که چرا باید ضد یخ را تعویض کنیم؟ پاسخ این سؤال ساده است. ضد یخ یک ماده شیمیایی به‌حساب می‌آید و مواد شیمیایی با گذر زمان دچار فروپاشی ساختاری می‌شوند. ضد یخ نیز پس از مدتی با تغییر ساختار شیمیایی مواجه می‌شود و حالت اسیدی پیدا می‌کند. ضد یخ اسیدی به‌شدت برای سیستم خنک‌کننده خودرو مضر است، چرا که باعث خوردگی و پوسیدگی قطعات پلاستیکی آن می‌شود؛ بنابراین لازم است تا پیش از فاسدشدن ضد یخ، آن را با نمونه جدید عوض کنید.
چه زمانی باید ضد یخ را عوض کرد؟
همانند بسیاری دیگر از روانکارها و لوازم جانبی خودرو، موعد تعویض ضد یخ نیز به نحوه استفاده شما از خودرو بستگی دارد. درصورتی‌که مدت‌زمان استفاده شما از خودرو بیشتر است، بایستی ضد یخ را در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری تعویض کنید. در غیر این صورت می‌توانید برای مدت بیشتری از سیستم خنک‌کننده اتومبیل خود بهره ببرید.
کارشناسان حوزه خودرو توصیه می‌کنند که پس از طی‌کردن 80 هزار کیلومتر، ضد یخ خودرو را تعویض کنید. این میزان کارکرد معادل 3 یا 4 سال از عمر خودرو است، هرچند ممکن است میزان اسیدی بودن ضد یخ باتوجه‌به نحوه نگهداری از خودرو متفاوت باشد؛ بنابراین لازم است تا طی چند ماه یکبار سطح و جنس ضد یخ خودرو را مورد بررسی قرار دهید.
در قسمت‌های قبل به انواع ضدیخ‌ها اشاره کردیم. در حال حاضر انواع ضدیخ‌های بازار به دو نوع پایه معدنی و پایه آلی تقسیم می‌شوند. ضدیخ‌های پایه معدنی ساختار طبیعی دارند و بنابراین در زمان کوتاه‌تری نیاز به تعویض پیدا می‌کنند. دوره تعویض ضدیخ‌هایی با پایه معدنی، یک سال است. از سوی دیگر ضدیخ‌های پایه آلی دوام بیشتری دارند و می‌توانید آن‌ها را برای چند سال مورداستفاده قرار دهید.
جمع‌بندی
مایع خنک‌کننده یکی از مهم‌ترین روانکارهای خودرو است که همانند روغن‌موتور نیاز به بازدید و تعویض دوره‌ای دارد. عدم تعویض به‌موقع ضد یخ موجب کاهش توانایی سیستم خنک‌کننده موتور خواهد شد که نخستین نشانه آن افزایش مصرف سوخت خودرو است. همچنین اگر لوله‌های سیستم خنک‌کننده یا بخاری دچار نشتی شوند، مقداری از ضد یخ به درون کابین راه پیدا می‌کند و بوی خاصی فضای خودرو را احاطه می‌کند. همچنین کاهش سطح ضدیخ موجب تضعیف محسوس گرمای بخاری در فصل زمستان خواهد شد.
هنگام تعویض ضد یخ، بایستی به شستشوی سیستم خنک‌کننده توجه داشته باشید تا تمامی قطعات رسوب شده از درون سیستم خنک‌کننده خارج شوند. سپس مقدار کافی از مخلوط آب و ضد یخ را بر اساس نسبت 50/50 درون رادیاتور بریزید. توجه داشته باشید که نباید رادیاتور خودرو را بیش از حد پر کنید، چرا که این مسئله باعث سرریزشدن آن و هوا گرفتن سیستم خنک‌کننده می‌شود. همچنین شما می‌توانید نسبت آب و ضدیخ را باتوجه‌به اقلیم جغرافیایی و نظر مکانیک خبره تغییر دهید. خودروهایی که در معرض گرما یا سرمای شدید هستند، به ترکیب مقاوم‌تری برای فصل زمستان نیاز دارند.
دیدگاهتان را بنویسید