مقدمه
در طول دههها، کمپانیهای خودروسازی متعددی آمده و رفتهاند. ولی شرکتی مانند بامو چنان توانسته ذهنیت و اطمینان مشتریان را به خود جلب کند که ۱۰۷ سال در صنعت باقی بماند. بایریشه موتورن ورکه یا بهاختصار، BMW، تنها به ساخت خودرو برای عموم مردم اکتفا نکرده است. بامو مدلهایی را به بازار معرفی کرده که بسیاری افراد آرزوی داشتن آنها را دارند. ماشینهای باکیفیت و پرافتخاری که بهاندازه ظاهر جذاب، پرفورمنس و عملکرد فوقالعادهای را از خود نشان میدهند. اما حقایقی در مورد این خودروساز آلمانی وجود دارد که تمام طرفداران میبایست از آنها مطلع باشند. ما در این مقاله برخی از دستاوردهای حماسی و لحظات دیوانهکننده بامو را در طول عمر طولانی و درخشان این شرکت گردآوری کردهایم. این دستاوردها و لحظات شامل نوآوریها، نتایج موتواسپرت و خودروهای افسانهای میشود که به داستانهای مشهور در سراسر دنیا تبدیل شدهاند.
جنگ جهانی اول BMW را وادار به ساخت خودرو کرد
بسیاری افراد بر این باورند که لوگوی بامو به ملخک هواپیما اشاره میکند. اما این یک باور اشتباه است و مفهوم آن را میبایست در وطن BMW یعنی باواریا جستجو کرد. ایالت باواریا با رنگهای سفید و آبی شناخته میشود. افسانه مربوط به هواپیما از یک تبلیغ در سال ۱۹۲۹ نشأت گرفته که در آن، لوگوی بامو در حال چرخش در یک ملخک است. هرچند هواپیماها زودتر از ماشینها خلق شدند.
بامو عملکردی فوقالعاده در ساخت هواپیما داشت و همین موضوع باعث شد تا موتور IIIA این شرکت بهسرعت و رکوردهای بالادست پیدا کند. بااینحال، با پایان جنگ و آغاز تحریمها و همینطور معاهده ورسای در سال ۱۹۱۹، بامو دیگر نتوانست به ساخت موتور هواپیما ادامه دهد. به همین خاطر به سمت ساخت قطعات قطار و پیشرانه موتورسیکلت روی آورد و نتیجه آن، تولید پیشرانه افسانهای باکسر برای موتورسیکلت شد. این پیشرانه به موفقیت بالایی دست پیدا کرد و به شرکت اجازه داد تا در سال ۱۹۲۸، شرکت فارزگ فابریک آیزناخ (Fahrzeugfabrik Eisenach) را تحت مالکیت خود درآورد. در آن زمان فارزگ فابریک آیزناخ در حال ساخت ماشین آستین سِون با نشان جدیدی بود. بامو در سال ۱۹۲۹ مهندسی این ماشین را از نو انجام داد و 3/15 PS DA2 را بهعنوان نخستین خودرو با نشان BWM تولید کرد.
بامو نخستین شرکتی بود که ABS را برای موتورسیکلتها معرفی کرد
بامو موتوراد به تولید موتورسیکلتهای فوقالعاده خوشساخت و پیشرفته از لحاظ تکنولوژیکی در جهان معروف است. پیشگام بودن در طراحی موتور و ایجاد بخشهای کاملاً جدید در صنعت، سابقه خلاقیت را به شرکت آلمانی بخشید که بعدها به ایمنی نیز تعمیم پیدا کرد. اگرچه مرسدس و بوش پیشگام استفاده از ABS در خودرو هستند، اما حدود یک دهه بعد، بامو در سال ۱۹۸۸ متوجه شد که چطور ABS را روی موتورسیکلتسوار کند. ترمز ضد قفل برای موتورسیکلت در حقیقت شامل یک سیستم الکتروهیدرولیک برای تنظیم ترمزها و سیستم دیگری برای جداسازی اهرم ترمز میشد. پس از سالها امتحان و شکست، آزمایشها بالاخره به ثمر نشست و نسل اول سیستم ABS با وزن نسبتاً سنگین حدود ۱۳ کیلوگرم ساخته شد.
با این وزن سنگین، ABS نمیتوانست نظر مشتریان را به خود جلب کند. به همین خاطر بامو نسخه بهبودیافته این سیستم را بهعنوان نسل دوم در سال ۱۹۹۳ روانه بازار کرد. این سیستم تنها ۵.۹ کیلوگرم وزن داشت و به طور مؤثرتری از خود واکنش نشان میداد. با معرفی سیستم ABS سبکوزن و اثبات قابلیتهای آن، بسیاری از تولیدکنندگان به استفاده از آن روی محصولات خود ترغیب شدند. سیستم ABS در سال ۲۰۱۳ به یکی از تجهیزات استاندارد در تمام موتورسیکلتهای بامو تبدیل شد.
بامو نزدیک بود به یکی از زیرمجموعههای مرسدسبنز تبدیل شود
در اواسط قرن گذشته، جنگ تقریباً نیمی از کره زمین را فراگرفته بود و نیاز به ماشینآلات بهشدت احساس میشد. در آن زمان، بامو بهعنوان یک تأمینکننده پرکار برای ارتش آلمان فعالیت میکرد. پس از بهپایانرسیدن جنگ، بامو متحمل تحریمهای فراوان و دوران سختی شد، چراکه نهتنها ذخایر نقدی محدودی داشت، بلکه فقط مدلهای خارج از ردهای مثل ۵۰۲ و ۵۰۷ برای شرکت باقیمانده بود.
در سال ۱۹۵۹، وخامت اوضاع به اوج خود رسید و شرکت آلمانی اساساً با یک اولتیماتوم از سوی طلبکارانش روبرو شد. بامو یا باید اعلام ورشکستگی میکرد، یا تحت مالکیت بزرگترین خودروساز آلمان، یعنی مرسدسبنز درمیآمد. هیئتمدیره برای تصمیمگیری با مشکل مواجه شد و هربرت کوانت به طور خاص با هر دو گزینه مشکل داشت. بهعنوان یک تاجر باهوش، وی معتقد بود که بامو پتانسیل زیادی برای ادامه کار دارد و بهسرعت راهی برای خرید عمده سهام پیدا کرد و شرکت آلمانی را از سقوط نجات داد. اندکی پس از آن، خودروهای نیو کلاس (Neue Klasse) از خط تولید خارج شدند و عصر جدیدی برای بامو آغاز شد.
M1 تنها سوپرکار بامو نیست
مدل M1 یک ماشین شگفتانگیز است، ولی نباید پیش خود فکر کنید که این دستاورد دهه ۷۰ میلادی، تنها سوپرکار شرکت آلمانی است. تاکنون مدلهای قدرتمند و پرطرفداری توسط بامو ساخته و روانه بازار شدهاند، هرچند یکی از آنها به طور خاص مورد کملطفی و بیتوجهی قرار گرفته است. این ماشین محصول سال ۱۹۹۱ بوده و Nazca M12 نام دارد. این خودروی کانسپت جذاب و باشکوه، نخستین مخلوق فابریزیو جوجارو، فرزند طراح افسانهای ایتالیایی، جورجتو جوجارو بهحساب میآید. فابریزیو در ۲۶ سالگی، این سوپرکار هوافضایی الهام شده از موتور اسپرت را با سقف شیشهای و دربهای گالوینگ طراحی کرد و موتور ۱۲ سیلندر M70 را در وسط آن قرارداد. این موتور ۳۰۰ اسب بخار قدرت داشته و با گیربکس ۶سرعته دستی جفت شده بود. با تمام تجهیزات، نازکا M12 حدود ۱۰۸۸ کیلوگرم وزن داشت و پرفورمنس بینظیری را از خود نشان میداد.
نازکا M12 در نمایشگاه خودرو ژنو به نمایش درآمد و مورد تمجید و تحسین بازدیدکنندگان قرار گرفت. ولی بامو نگران بود که مبادا نازکا M12 نیز به یک شکست مالی همچون M1 تبدیل شود. پس از مدتی کوتاه، نسخه قویتری این ماشین به نام نازکا C2 رونمایی شد که از موتور ۱۲ سیلندر S79 متعلق به سدان آلپاین B12 استفاده میکرد. شرکت آلمانی فقط سه دستگاه نازکا C2 را به تولید رساند که ظاهراً هر سه آنها تا به امروز با هدایت مالکین خرسند در خیابانها جولان میدهند.
با تنها یک پیچگوشتی میتوان رنگ BMW Z1 را از قرمز به آبی تغییر داد
بامو Z1 یک میوه ممنوعه در بسیاری از کشورها از جمله آمریکا است. ولی این موضوع باعث نمیشود که عاشق این رودستر کوچک دیفرانسیلعقب نشد. علاوه بر طراحی شگفتانگیز دربها، بدنه ترموپلاستیک جالبترین ویژگی Z1 بهحساب میآید. در هنگام ساخت این خودرو، بامو به گروهی از مهندسین و طراحان آزادی عمل کامل داد تا محصولی کاملاً جدید خلق کنند. نتیجه این آزادی عمل، ماشینی است که پنلهای بدنه آن از جنس پلاستیک بوده و در برابر آسیبهای کوچک مقاوم هستند. بهعلاوه، پنلهای پلاستیکی بهراحتی قابلتعویض هستند. همین خاصیت موجب شده تا با استفاده از یک پیچگوشتی بتوان رنگ بدنه را تغییر داد. این کار توسط علاقهمندان انجام شده و حدود ۶ ساعت زمان برده است. جالب اینکه حتی بدون پنل نیز میتوان پشت فرمان زد وان نشست و یک سواری کاملاً آزادانه و البته ترسناک را تجربه کرد.
بامو و آلپاین برای نخستینبار از پدال شیفتر استفاده کردند
بسیاری افراد معتقد هستند که فراری F355 برلینتا نخستین خودرو تولیدی با پدال شیفتر است که در سال ۱۹۹۵ به عرضه درآمد. بااینوجود حدود دو سال قبل از فراری، آلپاین یک سیستم مشابه را در بامو 325i جاسازی کرد که سوئیچ ترونیک نام داشت. این سیستم جدید، سه حالت متفاوت را برای گیربکساتوماتیک ۵سرعته ZF و TCU بوش به وجود آورد؛ حالت رانندگی در جاده خیس، اسپرت و اکونومی. با انتخاب حالت اسپرت، راننده میتوانست بهوسیله دکمههای بالا و پایین تعبیهشده روی غربیلک فرمان، کنترل تعویض دنده را به طور کامل بر عهده بگیرد.
در مقایسه با گیربکس تیپ ترونیک معرفیشده در مدل ۱۹۹۱ پورشه ۹۱۱، سیستم سوئیچ ترونیک امکان کنترل بیشتری را فراهم میآورد، تعویض دنده را سریعتر انجام میداد و پیش از فعالشدن حالت امن (Failsafe)، دندهها را برای مدت طولانیتری نگه میداشت. در حقیقت میتوان گفت این سیستم، نخستین گیربکس اسپرت مانوماتیک موفق در دنیای خودرو بهحساب میآید و شایسته تمجید و توجه بیشتری است.
بامو E60 M5 نخستین سدان تولیدی با موتور ۱۰ سیلندر است
هیولای خروشان E60 M5 شاید بهترین عضو از خانواده M5 نباشد، ولی بدون شک به لطف موتور ۱۰ سیلندر گرفتهشده از F1 خوشصداترین آنها است. در اوایل سال ۲۰۰۰ میلادی، بامو سابر توانست در مسابقات فرمول ۱ خودی نشان دهد و شرکت آلمانی تصمیم گرفت اندکی از چاشنی موتور اسپرت را به یک خودروی تولیدی اضافه کند. بدین ترتیب، نخستین سدان تولیدی با پیشرانه ۱۰ سیلندر به وجود آمد.
موتور ۵ لیتری ۱۰ سیلندر S85 حدود ۵۰۰ اسب بخار قدرت و ۵۱۹ نیوتن متر گشتاور داشت و به واسطه گیربکس ۶سرعته دستی یا گیربکس بدنام و نیمه اتوماتیک ۷ سیلندر SMG، چرخهای عقب خودرو را به حرکت درمیآورد.
ظاهر ظریف سری ۵ در آن زمان بهترین تفسیر از زبان طراحی کریس بنگل بود. تمام این مشخصات در وسیله نقلیهای پیادهسازی شده که محال است؛ مانند آن هرگز دوباره ساخته نمیشود و همین موضوع، بامو E60 M5 را به یک خودروی منحصربهفرد تبدیل میکند.
یک موتور ۷۵ اسب بخاری عامل پیروزی نلسون پیکت در مسابقات فرمول F1 جهان شد
زمانی که مدلهای نیو کلاس (Neue Klasse) در اوایل دهه ۶۰ میلادی از راه رسیدند، بامو میدانست که به یک موتور جدید برای تأمین انرژی آنها نیاز دارد. به همین خاطر به سراغ الکساندر فون فالکنهاوزن سرپرست واحد توسعه موتور رفت و از وی خواست یک موتور شایسته را برای این مجموعه تولید کند. نتیجه این درخواست، یک پیشرانه ۱.۵ لیتری ۴ سیلندر ۷۵ اسب بخاری شد که بعدها M10 نام گرفت.
بلوک پیشرانه از چدن ساخته شده و سایر بخشهای آن از جنس آلومینیوم سبکوزن بود. این ترکیب، دوام و مقاومت بالایی را از خود نشان میداد. بیش از ۲۰ سال (از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۸۸) پیشرانه فالکنهاوزن در ظرفیتهای مختلف به تولید رسید، بهروزرسانی شد و مورد اصلاح قرار گرفت و کماکان عملکردی بهتر از بسیاری رقبا داشت.
به لطف ماندگاری و دوام بالا، بامو تصمیم گرفت از بلوک پیشرانه برای تولید موتور M12/ M13 توربوشارژ مخصوص موتور اسپرت استفاده کند. پیشرانه جدید بین سالهای ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۷ قوای محرکه خودروهای F1 را تأمین میکرد. موتور ارتقایافته با تولید تقریباً ۱۵۰۰ اسب بخار در ماشینهای متعددی به کار رفت که توسط تیمهای مختلف هدایت میشدند. ولی نلسون پیکت بود که بامهارت فراوان خود پشت فرمان توانست در سال ۱۹۸۳ به مقام نخست در مسابقات قهرمانی جهان دست پیدا کند. بدین ترتیب، موتور M12/ M13 به نخستین پیشرانه توربوشارژی تبدیل شد که در مسابقات جهانی به پیروزی رسید و راه را برای موتورهای توربوشارژ F1 فعلی باز کرد.
نخستین کارخانه خارج از آلمان بامو در آفریقای جنوبی بود
از تمام مکانهای دنیا، بامو آفریقای جنوبی را برای راهاندازی کارخانه خارج از وطن انتخاب کرد. در سال ۱۹۷۲، شرکت آلمانی کنترل تأسیسات راسلین را از یک واردکننده محلی گرفت و شرکت BMW South Africa رسماً تأسیس کرد. در سال ۱۹۲۹، موتورسیکلت BMW وارد تأسیسات آفریقا شد و بعد از آن ماشینهای متعدد در طول دههها پا به راسلین گذاشتند. شرکت بر این باور بود که باید کنترل تمام عملیات و فرایندها را شخصاً بر عهده بگیرد و این امر موجب ساخت کارخانه شد.
کارخانه بامو آفریقای جنوبی برای ۵۰ سال ساخت ماشینهای برند آلمانی را بر عهده داشت و بیش از ۱.۶ میلیون دستگاه خود را به تولید رساند. این کارخانه در برههای از زمان، مدرنترین و پیشرفتهترین کارخانه جهان بود و حالا مدلهای X3 را برای آفریقای جنوبی و همینطور جهت صادرات به کشورهایی مثل ایالات متحده، ژاپن، استرالیا و… میسازد.
بامو خالق نخستین کراساوور لوکس واقعی است
امروزه تنوع شاسیبلندهای لوکس بهاندازهای زیاد شده که بهسختی میتوانیم به دوران پیش از ظهور آنها فکر کنیم. ولی بد نیست بدانید این بامو بود که فضا و قابلیتهای یک شاسیبلند را با دینامیک سواری یک سدان ترکیب کرد و در سال ۱۹۹۹، کراساوور E53 X5 را بهعنوان نخستین شاسیبلند لوکس واقعی به عرضه درآورد.
البته شاسیبلندهای لوکس دیگری پیش از X5 وجود داشتند که از جمله آنها میتوان به رنج روور، جیپ گرند واگنیر و مرسدس ML اشاره کرد. ولی این وسایل نقلیه دارای شاسی بدنه روی فریم بودند. در مقابل، X5 نخستین شاسیبلندی است که از ساختار یکپارچه (یونیبادی) استفاده میکند. این ساختار قابلیتهای آفرودی X5 را محدود کرد، بااینحال عملکرد خودرو در جادههای معمولی، پوز رقبا را به خاک میمالید. البته بخش دیگری از این موفقیت به کاربرد موتور ۸ سیلندر ۳۴۲ اسب بخاری مربوط میشد.
شاسیبلند E53 X5 ظاهری فوقالعاده جذاب داشت، با تناسبات و عناصر طراحی که هنوز هم در مدلهای X امروزی به چشم میآیند. بامو E53 یک دستاورد موفقیتآمیز بود که بیش از ۶۰۰ هزار دستگاه از آن در سراسر دنیا به فروش رسید و باعث شد سایر خودروسازان نسبت به استراتژیهای آینده خود تجدیدنظر کنند.
دیدگاهتان را بنویسید