مقدمه
ترمز یکی از مهم‌ترین عناصر ایمنی در هر خودرو است که برای حفاظت از جان راننده و سرنشینان در نظر گرفته شده و در واقع سلامت آن‌ها را تضمین می‌کند؛ بنابراین هرگونه خطا و ضعف در آن می‌تواند منجر به بروز یک حادثه ناگوار شود. فرض کنید با سرعت در حال حرکت در خیابان هستید که ناگهان یک عابر پیاده و یا وسیله نقلیه دیگر جلویتان سبز می‌شود. در این شرایط نخستین واکنشی که از خود نشان می‌دهید فشردن پدال ترمز است. پس اگر ترمز درستکار نکند، خسارات مالی و جانی بسیاری به بار می‌آید.
اما ترمز خودرو چگونه ضعیف می‌شود؟ تقریباً همه اجزای خودرو تا چند ماه پس از خرید بهترین عملکرد را دارند؛ تا اینکه یک روز به خود می‌آیید و می‌بینید برخی قطعات تحلیل رفته و به‌خوبی کار نمی‌کنند. ترمز خودرو نیز از این قاعده مستثنی نیست و با گذر زمان کارایی خود را از دست می‌دهد. به همین خاطر هرگاه احساس کردید ترمزها مثل قبل کار نمی‌کنند، از ادامه رانندگی پرهیز نموده و ماشین را نزد مکانیک ببرید تا هر چه سریع‌تر ایراد را برطرف کند.
چگونه ترمزهای ماشین را تست کنیم؟
پیش از آنکه عوامل مؤثر در ضعیف‌شدن ترمز را معرفی کنیم، بد نیست نگاهی به نحوه تست آن‌ها بیندازیم. در یک خیابان خلوت با سرعت ۸۰ یا ۹۰ کیلومتر در ساعت رانندگی کنید و در یک مکان مشخص ترمز بگیرید. اگر فاصله ترمز و توقف ماشین بیشتر از حد معمولی و بالاتر از ۲۵ مترشد، احتمالاً ترمز مشکل دارد و باید هر چه سریع‌تر تعمیر شود. بهتر است این تست را با یک خودروی دیگر از همان مدل (ترجیحاً جدید) انجام دهید و نتایج را با یکدیگر مقایسه کنید. خواهید دید که زمان و مسافت توقف ماشین با ترمز سالم بسیار کوتاه‌تر است.
اما همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، به جز گذر زمان و استهلاک برخی اجزای سیستم ترمز، عوامل دیگری نیز در ضعیف‌شدن ترمز دخیل هستند. در ادامه با مهم‌ترین آن‌ها آشنا می‌شویم.
سطح پایین روغن‌ترمز
وظیفه اصلی روغن‌ترمز انعطاف‌پذیری بالای ترمزها برای یک توقف سریع و ایمن است؛ لذا پایین‌بودن سطح آن می‌تواند سبب اختلال در عملکرد خودرو شود. کاپوت ماشین را بالا زده و مخزن را بررسی کنید. سطح روغن‌ترمز باید درست اندازه خانه موردنظر باشد. گاهی اوقات کم‌بودن سطح روغن به معنای نشت آن از محل نامعلوم است که در این شرایط حتماً باید به تعمیرکار مراجعه کرد.
فشار زیاد لاستیک
نامتعادل بودن فشار باد لاستیک‌ها عملکرد ترمزها را مختل می‌کند. اگر لاستیک سطح هوای لازم را نداشته باشد، ماشین از مسیر عادی منحرف شده و حتی در صورت فشردن پدال ترمز نیز کامل از حرکت نمی‌افتد؛ بنابراین بهتر است هر چند مدت یک‌بار به تعمیرگاه رفته و میزان باد لاستیک‌ها را چک کنید تا حادثه‌ای به وجود نیاید. همچنین اگر بیشتر از پنج سال از عمر لاستیک گذشته، حتماً آن را عوض کنید. تاریخ دقیق ساخت روی لاستیک درج شده و عمر پیش‌فرض قاب نیز از روی آن محاسبه می‌شود. این نکته را نیز به‌خاطر بسپارید که برای عملکرد درست و سریع‌ترمز، هیچ‌گونه خراش و ساییدگی نباید روی چرخ‌ها باشد.
بررسی لنت ترمز
یکی دیگر از دلایل ضعف در عملکرد سیستم ترمز، ازبین‌رفتن و تمام‌شدن لنت‌ها است. لنت خودرو یکی از قطعات پرمصرف با طول عمر کوتاه در خودرو به‌حساب می‌آید که در صورت ترمزگیری‌های مکرر، خیلی زود ساییده شده و تمام می‌شود. ضخامت لنت ترمز برای اثربخشی حداقل ۴ الی ۶ میلی‌متر است که با هر بار ترمزکردن، کم و کمتر می‌شود. اگر این ضخامت به ۲ الی ۳ میلی‌متر برسد، ترمزگیری به‌درستی انجام نمی‌شود. از بین رینگ چرخ‌ها می‌توان لنت ترمز را دید و ضخامت آن را حدس زد. اگر ضعف ترمز خودرو به عدم اثربخشی لنت‌ها مربوط باشد، باید آن‌ها را عوض کنید. برای تعویض لنت بهتر است از یک تعمیرکار ماهر کمک بگیرید. ولی اگر به تعمیرگاه دسترسی ندارید، ابتدا با استفاده از جک ماشین را بالا آورده و تایر را از جای خود بردارید. سپس نگاهی به لنت ترمز بیندازید. اگر ضخامت لنت کافی بود، تنها کافی است آن را با پارچه‌ای پاک‌کرده و سپس سر جای خود قرار دهید. در غیر این صورت آن را عوض کنید.
وجود حباب هوا در ترمز
با فشردن پدال ترمز، نیرو به اجزای مختلف منتقل می‌شود تا سرعت ماشین کاهش‌یافته و یا کلاً از حرکت بایستد. وجود حباب هوا در خطوط ترمز، انعطاف و نرمی پدال را بالا برده و عملکرد سیستم را مختل می‌کند. این پدیده در اصطلاح پدال اسفنجی نام دارد و بسیار خطرناک است. جالب آنکه سفت‌بودن بیش از حد پدال نیز اصلاً نرمال نیست و می‌تواند ناشی از وجود مشکل در تقویت‌کننده‌های ترمز باشد.
وجود هوا در روغن و سیستم ترمز
وجود هوا و رطوبت در روغن‌ترمز باعث اختلال در عملکرد کل سیستم شده و جان افراد را به خطر می‌اندازد. ورودی روغن‌ترمز را با استفاده از ابزار تست بررسی کنید و در صورت مشاهده حباب هوا در روغن، هر چه سریع‌تر نسبت به تعویض آن اقدام نمایید. البته می‌توانید با استفاده از تجهیزات مناسب حباب و هوا را از روغن و سیستم ترمز بیرون بکشید تا نیازی به‌عوض کردن کامل آن نباشد.
نشتی کالیپر
رانندگان باتجربه و افرادی که با سازوکار ماشین آشنا هستند، می‌دانند که وجود سایش و نشتی در کالیپر ترمز می‌تواند کل سیستم را ضعیف کرده و منجر به حادثه شود.
اگر هر یک از موارد مذکور را در سیستم ترمز مشاهده کردید، ماشین را نزد مکانیک برده تا مشکل را برطرف نماید. آنگاه دوباره تست ترمز را انجام دهید تا ببینید زمان و فاصله ترمزگرفتن چقدر کوتاه‌تر شده است. اگر به فکر سلامت خود و سایرین هستید، حتماً از سلامت سیستم ترمز مطمئن شوید.
جمع‌بندی
سیستم ترمز مهم‌ترین نقش در ایمنی خودرو و سلامت سرنشینان را بر عهده دارد. اگر ترمز به‌درستی کار نکند، رانندگی با خودرو به یک کابوس فاجعه‌آمیز تبدیل خواهد شد. دلایل متعددی همچون سطح پایین روغن‌ترمز یا فشار زیاد باد چرخ‌ها روی عملکرد ترمز تأثیر می‌گذارند که هر چه سریع‌تر می‌بایست نسبت به برطرف‌کردن آن‌ها اقدام کرد. به‌علاوه، مواردی مثل خرابی سیستم ABS، خرابی پمپ ترمز، رگلاژ نبودن کاسه چرخ‌ها و چرب شدن دیسک‌ها نیز عملکرد سیستم ترمز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به‌محض مشاهده ضعف در سیستم ترمز توصیه می‌شود خودرو را به یک تعمیرکار ماهر نشان دهید، چراکه ایمنی و سلامت خودرو، سرنشینان و سایر ماشین‌های موجود در جاده در گرو عملکرد صحیح ترمزها است.
دیدگاهتان را بنویسید