مقدمه
صنعت خودرو روزبه‌روز در حال پیشرفت و ترقی است. ولی جعبه‌دنده یا همان گیربکس‌اتوماتیک به‌نوعی به نهایت تکامل خود رسیده و دیگر جای ارتقا ندارد. گیربکس‌اتوماتیک در مدل‌های مختلفی از جمله CVT و دوکلاچه پیاده‌سازی شده و در خودروهای امروزی مورداستفاده قرار می‌گیرد. اما همانند سایر بخش‌های خودرو، گیربکس‌اتوماتیک نیز گاهی دچار مشکلاتی می‌شود که یکی از آن‌ها جا نرفتن دنده در زمان روشن بودن موتور است. در این حالت حتی با فشردن پدال گاز و افزایش دور موتور نیز خودرو ذره‌ای جابه‌جا نمی‌شود. گیرکردن دنده گیربکس‌اتوماتیک، روشن‌شدن چراغ چک را به همراه دارد و به شما هشدار می‌دهد تا خودرو را هرچه سریع‌تر به یک تعمیرکار ماهر نشان دهید. اما دلیل جا نرفتن دنده گیربکس‌اتوماتیک در زمان روشن بودن موتور چیست؟
گیربکس‌اتوماتیک و اهمیت آن
گیربکس‌اتوماتیک محبوبیت بسیاری نزد رانندگان تازه‌کار دارد. این بخش مهم خودرو از قطعات مکانیکی، هیدرولیکی و الکتریکی متعددی ساخته شده که با همکاری یکدیگر، عملیات تعویض دنده را بدون دخالت راننده انجام می‌دهند. تنها کافی است حالت دنده روی D (رانندگی به سمت جلو) یا R (دنده‌معکوس) قرار گیرد و پدال گاز فشرده شود. عملیات تعویض دنده بر اساس دور موتور و سرعت خودرو به‌صورت اتوماتیک اجرا شده و رانندگی به اوج سادگی می‌رسد. بااین‌حال، خودرو مجموعه‌ای از قطعات مصرفی است که در صورت عدم نگهداری مناسب یا صرفاً به‌خاطر گذشت زمان، اثربخشی و عملکرد صحیح خود را از دست می‌دهد و با مشکل مواجه می‌شود. گیربکس‌اتوماتیک نیز از این قاعده مستثنی نیست. یکی از مشکلاتی که برای گیربکس‌اتوماتیک اتفاق می‌افتد، جا نرفتن دنده در هنگام روشن بودن موتور است که به سه دلیل اصلی مربوط می‌شود. این دلایل را در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم.
دلایل جا نرفتن دنده گیربکس‌اتوماتیک در زمان روشن بودن موتور
سه عامل اصلی باعث می‌شوند در زمان روشن بودن موتور، دنده گیربکس‌اتوماتیک به‌درستی جا نیفتد. این سه عامل عبارت‌اند از کثیف بودن روغن گیربکس، خرابی شیر برقی، سنسور یا سوپاپ و همین‌طور خرابی قطعات مکانیکی موجود در سیستم.
بی‌کیفیت بودن روغن گیربکس
روغن گیربکس، مایعی هیدرولیکی است که شرایط لازم برای درگیرکردن کلاچ‌ها و تعویض دنده‌ها را فراهم می‌آورد. همان‌طور که روغن‌موتور با جذب حرارت و روانکاری قطعات، طول عمر آن‌ها را افزایش می‌دهد، روغن گیربکس هم در بین قطعات این سیستم جاری شده و علاوه بر کاهش دما، از سایش و فرسودگی زودرس آن‌ها جلوگیری می‌کند. باتوجه‌به ماهیت فلزی قطعات و داغ و سردشدن آن‌ها، روغن گیربکس باگذشت زمان خلوص خود را ازدست‌داده و بی‌کیفیت می‌شود. این مایع هیدرولیک در صورت کثیف‌شدن، توانایی گیربکس در تعویض دنده را تحت‌الشعاع قرار داده و لرزش‌های ناخواسته و سروصدای اضافی به بار می‌آورد.
اگر پس از روشن‌شدن موتور، حالت دنده را روی D قرار داده و متوجه شدید که ماشین حرکت نمی‌کند، بهتر است نگاهی به روغن گیربکس بیندازید. کثیف بودن و بی‌کیفیت روغن گیربکس یکی از اصلی‌ترین دلایل جا نرفتن دنده در زمان روشن بودن موتور به‌حساب می‌آید. برای بررسی سطح روغن و کیفیت آن، میله مخصوص اندازه‌گیری را از جای خود خارج کنید. اگر رنگ‌روغن گیربکس متمایل به مشکی یا قهوه‌ای شده و بوی سوختگی به خود گرفته، یعنی اثربخشی خود را ازدست‌داده و منقضی شده است. توصیه می‌شود هرچه سریع‌تر نسبت به تعویض روغن گیربکس اقدام کنید.
خرابی شیر برقی، سنسورها و سوپاپ
در حالت عادی، روغن گیربکس به‌وسیله شیر برقی و سوپاپ‌ها به نرمی در لوله‌های تحت‌فشار گیربکس حرکت می‌کند تا عملیات تعویض دنده انجام شود. به‌محض قراردادن حالت رانندگی روی دنده D، گیربکس می‌بایست اولین دنده را درگیر کرده و چرخ‌های ماشین را به حرکت درآورد. اگر چنین اتفاقی نیفتاد، می‌توانید به خرابی شیر برقی، سنسورها و سوپاپ‌های موجود در سیستم شک کنید. این قطعات ارتباط مستقیم با روغن گیربکس دارند و سلامت و عملکرد صحیح آن‌ها منوط به کیفیت روغن است. روغن بی‌کیفیت و خراب به این قطعات آسیب رسانده و آن‌ها را دچار نقص می‌کند. هرگونه نقص و خرابی در شیر برقی، سوپاپ‌ها و سنسورها، باعث اختلال در تعویض دنده می‌شود؛ بنابراین اگر پس از روشن‌شدن موتور، دنده را در حالت D قرار دادید و دنده با تأخیر عوض شد و یا جا نرفت، ماشین را به نزدیک‌ترین تعمیرگاه برسانید، چون رفع چنین ایرادی می‌تواند مستلزم بالابردن خودرو و خالی‌کردن روغن گیربکس و یا حتی جداکردن گیربکس از موتور باشد.
خرابی قطعات مکانیکی
خرابی و شکستگی قطعات مکانیکی دخیل همچون کلاچ‌ها و مبدل گشتاور، می‌تواند دلیل دیگری برای جا نرفتن دنده گیربکس‌اتوماتیک در زمان روشن بودن موتور باشد. با رعایت آداب رانندگی و سرویس‌های دوره‌ای می‌توان به ماندگاری چنین قطعاتی کمک کرد. بااین‌حال خرابی و انقضای هر یک از بخش‌های خودرو باگذشت زمان اجتناب‌ناپذیر است و اگر راننده تابع عادات رانندگی تهاجمی و غیرمحتاطانه باشد، عمر مفید قطعات زودتر از موعد به خط پایان می‌رسد. شاید مالک خودرو شخصاً بتواند برخی قطعات خودرو را تعویض کند، ولی تعمیر قطعات نیاز به دانش تخصصی و تجربه دارد. اگر علی‌رغم نگهداری مناسب و توجه به کیفیت روغن گیربکس، عملکرد تعویض دنده با مشکل مواجه شد، احتمالاً نقصی در قطعات مکانیکی به وجود آمده و می‌بایست از یک تعمیرکار ماهر برای برطرف‌کردن مشکل کمک بگیرید.
جمع‌بندی
گیربکس‌اتوماتیک یکی از بهترین دستاوردها در صنعت خودروسازی به‌حساب می‌آید. این فناوری، تعویض دنده را به طور اتوماتیک و بدون نیاز به دخالت راننده انجام می‌دهد و به همین خاطر ماشین‌های دنده‌اتوماتیک محبوبیت بسیاری نزد رانندگان دارند. برای رانندگی با خودروی اتوماتیک تنها کافی است دنده را روی حالت D یا R قرار داده و پدال گاز را فشار دهید. اما گاهی اوقات در هنگام روشن بودن موتور، دنده به‌درستی یا اصلاً جا نمی‌رود. عمده مشکلات مربوط به گیربکس‌اتوماتیک به روغن گیربکس مربوط می‌شود. به همین خاطر با انجام سرویس‌های دوره‌ای و توجه به کیفیت روغن گیربکس می‌توان از سیستم انتظار داشت برای مدت طولانی به‌درستی کار کند. بااین‌وجود، خرابی قطعات در درازمدت امری اجتناب‌ناپذیر است و تعمیر یا تعویض آن‌ها به دانش تخصصی احتیاج دارد؛ بنابراین اگر پشت فرمان یک خودروی دنده‌اتومات نشسته و پس از روشن‌کردن موتور و قراردادن دنده روی حالت D متوجه شدید خودرو حرکت نمی‌کند، از یک تعمیرکار حرفه‌ای برای رفع مشکل کمک بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید