مقدمه
در بسیاری از خودروهای امروزی، یک دکمه با علامت (P) روی کنسول مرکزی جاسازی شده است. این دکمه، ترمز پارک برقی (EPB) را فعال یا غیرفعال می‌کند. اما ترمز پارک برقی چیست و چه عملکردی در خودرو دارد؟
ترمز پارک برقی چیست؟
در ساده‌ترین بیان ممکن، ترمز پارک برقی یا همان Electronic Park Brake در خودروی امروزی جایگزین ترمزدستی شده است. همان‌طور که با کشیدن ترمزدستی به سمت بالا، چرخ‌های عقب از حرکت ایستاده و خودرو دیگر از جای خود تکان نمی‌خورد، ترمز پارک برقی نیز از حرکت چرخ‌های عقب جلوگیری کرده و باعث می‌شود خودرو به حالت سکون رود. اما چرا EPB جایگزین ترمزدستی شد؟
در خودروهای قدیمی‌تر، یک اهرم کناردست راننده قرار دارد که با کشیدن آن به سمت بالا، خودرو از حرکت می‌ایستد. معمولاً زمانی که راننده به مقصد می‌رسد و می‌خواهد خودرو را پارک کند، این اهرم را پیش از پیاده‌شدن به سمت بالا می‌کشد. بدین ترتیب، راننده اطمینان حاصل می‌کند که خودرو به‌هیچ‌وجه از جای خود تکان نمی‌خورد. ازآنجاکه ترمزدستی معمولاً برای پارک‌کردن و توقف کامل ماشین برای مدت طولانی مورداستفاده قرار می‌گیرد، به آن ترمز پارک نیز گفته می‌شود.
زمانی که خودرو قرار است از وضعیت پارک خارج شود، ترمزدستی نیز باید به‌جای اصلی خود برگردد و غیرفعال شود. در صورت غفلت راننده از پایین کشیدن ترمزدستی پیش از فشردن پدال گاز، ماشین به‌ناچار با چرخ‌های عقب قفل‌شده به حرکت درمی‌آید و بدیهی است که در این شرایط، قطعات مرتبط صدمه می‌بینند. ترمزدستی باگذشت زمان دچار استهلاک شده و همین موضوع، مهندسین حوزه خودرو را به فکر ساخت ترمز پارک برقی و استفاده از آن به‌جای ترمزدستی انداخت.
ترمز پارک برقی چگونه عمل می‌کند؟
طرز کار ترمز پارک برقی مشابه با ترمزدستی است؛ بنابراین برای درک بهتر، بد نیست مروری بر عملکرد ترمزدستی داشته باشیم.
ترمزدستی مکانیکی یا همان اهرم کناردست راننده، از طریق سیم به لنت‌های ترمز عقب متصل است. زمانی که راننده ترمزدستی را به سمت بالا می‌کشد، لنت‌های ترمز با چرخ‌های عقب درگیر شده و اجازه حرکت به آن‌ها نمی‌دهد. در این صورت خودرو از سر جایش تکان نمی‌خورد، مگر اینکه تحت‌فشار شدید قرار گیرد. کشیدن ترمزدستی، آخرین مرحله پیش از پیاده‌شدن راننده از ماشین است.
در مقابل زمانی که راننده قصد دارد خودرو را به حرکت درآورد، اهرم ترمزدستی را به سمت پایین فشار می‌دهد تا چرخ‌های عقب آزاد شوند و مشکلی در حرکت ماشین به وجود نیاید. به بیان بهتر، کنترل حرکت چرخ‌های عقب تا حدی در دستان راننده است.
ترمز پارک برقی نیز عملکرد مشابهی دارد، ولی ایجاد درگیری بین لنت‌های ترمز و چرخ‌های عقب به صلاحدید سیستم کنترل الکترونیکی خودرو یا همان ECU انجام می‌شود. در خودروی جدیدتر، دو موتور الکتریکی به طور جداگانه روی چرخ‌های عقب نصب شده‌اند که با دستور ECU، ترمز چرخ‌های عقب را فعال یا غیرفعال کنند.
دکمه ترمز پارک برقی (با علامت P) روی کنسول مرکزی قرار دارد و فعال و غیرفعال بودن آن از طریق یک چراغ کوچک در نمایشگر خودرو یا صفحه پشت فرمان نشان داده می‌شود. کشیدن دکمه P به سمت بالا مشابه با کشیدن اهرم ترمزدستی به‌طرف بالا است. با این کار، ترمز چرخ‌های عقب فعال شده و چراغ مربوطه روی صفحه روشن می‌شود. با فشردن دکمه به سمت پایین، درگیری بین لنت ترمز و چرخ‌های عقب از بین رفته و چرخ‌ها جهت حرکت آزاد می‌شوند و متعاقباً پارک برقی نیز خاموش خواهد شد.
مزیت ترمز پارک برقی به ترمزدستی
گاهی مواقع راننده ممکن است فراموش کند که ترمز پارک را فعال کرده و با چرخ‌های عقب قفل‌شده، پای خود را روی پدال گاز قرار دهد. در این حالت، خودرو به حرکت درمی‌آید، ولی اجزای سیستم ترمز چرخ‌های عقب مثل لنت‌ها، کاسه و دیسک دچار آسیب شدید شده و کارایی خود را از دست می‌دهند.
اما ترمز پارک برقی در صورت بروز چنین غفلتی از سوی راننده، مانع آسیب به سیستم ترمز می‌شود. اگر EPB فعال باشد و راننده پیش از حرکت فراموش کند آن را به سمت پایین فشار دهد، سیستم ECU وارد عمل شده و به‌محض روشن‌شدن موتور و تشخیص فشار روی پدال گاز، ترمز پارک دستی را به طور خودکار غیرفعال می‌سازد. بدین ترتیب، EPB با کمک سیستم ECU مانع آسیب به سیستم ترمز می‌شود.
به‌علاوه، در مقایسه با ترمزدستی، ترمز پارک برقی دیرتر خراب شده و کاربرد راحت‌تری دارد. بارها مشاهده‌شده که چه خانم‌ها و چه آقایان در جاانداختن اهرم ترمزدستی با مشکل مواجه می‌شوند. حالا اهرم به یک دکمه ساده تبدیل شده که با کشیدن یا فشردن آن می‌توان ترمز عقب را فعال یا غیرفعال کرد.
امروزه اکثر خودروها علاوه بر EPB از قابلیت دیگری به نام اتوهلد (Auto hold) برخوردار هستند که رانندگی را بسیار راحت‌تر می‌کند. سیستم اتوهلد بسته به شرایط، به‌جای راننده دکمه ترمز پارک برقی را فعال و غیرفعال می‌سازد. زمانی که راننده به هر دلیلی (مثل ترافیک) خودرو را متوقف کند، اتوهلد موجب فعال‌سازی EPB شده تا خودرو به سمت جلو یا عقب حرکت نکند. هرگاه راننده تصمیم به حرکت گرفت، اتوهلد سیستم ترمز پارک برقی را غیرفعال می‌کند تا اختلالی در حرکت به وجود نیاید. خودروهای امروزی تنها چند قدم با رانندگی هوشمندانه فاصله دارند.
جمع‌بندی
ترمز پارک برقی یا همان EPB جایگزین ترمز مکانیکی شده تا علاوه بر کاهش استهلاک در گذر زمان، تجربه رانندگی را بهبود بخشد. ترمز پارک برقی تنها با یک کلید فعال و غیرفعال شده و وظیفه قفل‌کردن چرخ‌های عقب را بر دوش ECU می‌اندازد. بدین ترتیب، غفلت راننده در غیرفعال‌کردن کلید پارک، آسیب خاصی به سیستم ترمز وارد نمی‌کند. ترمز پارک برقی در اکثر خودروهای امروزی وجود دارد و باعث کاهش هزینه‌ها و دردسرهای ناشی از تعمیر و نگهداری ترمز پارک برای مالک خودرو می‌شود.
دیدگاهتان را بنویسید