اینترنت اشیا، به وسایل و تجهیزاتی اطلاق میشود که در آنها حسگرها و عملگرهای برای ارتباط با سیم یا بیسیم با سیستمهای محاسباتی، تعبیه شده است تا امکان پایش و هدایت آنها را بهصورت دیجیتالی یا فیزیکی فراهم کنند.
آیا منزل شما به یک سیستم ترموستات مجهز است؟ یا از گجتهای پوشیدنی پایش سلامت که کمک میکنند تا بدنی فعال داشته باشید، استفاده میکنید؟ اگر پاسخ شما به این سؤالات مثبت است، پس شما هم بخشی از اینترنت اشیا یا IoT بهحساب میآیید. این سیستم همان گونه که در سازمانهای مختلف به کار میرود، امروزه بخشی از زندگی روزمره همه ما هم شده است.
IoT از فناوریهای متنوعی برای اتصال دنیای مجازی و دنیای فیزیکی بهره میبرد. اشیا و وسایل فیزیکی به حسگرها – که میتوانند موارد مختلفی نظیر حرارت، حرکت و یا هرگونه تغییر در محیط را پایش کنند – و عملگرهای مکانیکی – که سیگنالهایی از حسگرها دریافت میکنند و در پاسخ به آن پیام کاری انجام میدهند – مجهز شدهاند. حسگرها و عملگرها با سیستمهای محاسباتی که میتوانند سلامت یا اموری را در مورد اشیا و یا ماشینهایی که به آنها متصل هستند پایش و مدیریت کنند، از طریق شبکههای سیمی (مثل اترنت) یا بیسیم (برای نمونه، وایفای یا سلولار) ارتباط برقرار میکنند.
دقت داشته باشید که اشیا فیزیکی که برای پایش انتخاب میشوند نباید صرفاً تولید شده و مصنوعی باشند، بلکه موجودات طبیعی مانند انسانها و حیوانات نیز میتوانند برای این موضوع به کار گرفته شوند. با اینکه برخی از سازمانها ممکن است IoT را بسیار وسیعتر ببینند، اما تعریف ما شامل سیستمهایی که در آنها حسگرهای تعبیه شده، تنها برای دریافت ورودیهای ارادی انسانی به کار رفتهاند، مانند اپلیکیشنهای تلفنهای هوشمند (که دادههای اولیه را از طریق یک صفحه لمسی و یا یک نرمافزار تحت شبکه دیگر دریافت میکنند و از یک صفحهکلید استاندارد و ماوس تشکیل شدهاند)، نمیشود.
دادهها و تحلیلها به همراه اتصال پایداری که IoT ممکن میسازد، فرصتهای جدیدی را در تولید نوآورانهٔ محصولات و خدمات برای شرکتها، مانند افزایش کارایی عملگرها، به وجود میآورد. در واقع IoT یکی از مهمترین روندها در تحول دیجیتالی کسبوکارها و اقتصاد از سال 2010 تاکنون به شمار میرود.
برخی از برنامههای IOT
بررسی برنامههای IoT، میتواند در بحث چیستی IoT راهگشا باشد. بهطورکلی برنامههای IoT در یکی از 9 بخش زیر قرار میگیرند:
سلامت انسان. تجهیزاتی که میتوانند به بدن وصل یا داخل آن جاگذاری شوند، شامل انواع دستگاههای پوشیدنی و یا خوردنی که سلامتی و تندرستی را پایش میکنند و به مدیریت بیماریهایی مانند دیابت و غیره کمک میکنند.
منزل. صاحبان خانهها میتوانند تجهیزاتی مانند دستیار صوتی منزل، جاروبرقی تمام خودکار یا سیستمهای امنیتی برای منزل خود نصب کنند.
محیطهای خردهفروشی. دستگاهها را میتوان در فروشگاهها، بانکها، رستورانها و سالنها نصب کرد تا پیشنهادهای داخل فروشگاهی را گسترش دهند، فرایند خرید و پرداخت شخصی را تسهیل، یا به بهینهسازی موجودی فروشگاه کمک کنند.
دفاتر کار. برنامههای IoT در دفاتر کار میتوانند مدیریت انرژی یا امنیت ساختمانها را به عهده گیرند.
محیطهای تولید استاندارد. آنچه در این دسته قرار میگیرد شامل کارخانهها، بیمارستانها، یا مزارع میشود که هدف برنامههای IoT در آنها بهدستآوردن کارایی عملیاتی یا بهینهسازی استفاده از تجهیزات و موجودی در انبار است.
محیطهای تولید سفارشی. در تنظیمات سفارشی شده؛ مانند آنچه در معادن، صنایع ساختوساز، یا اکتشاف و تولید نفت و گاز وجود دارد؛ برنامههای IoT میتوانند در امور مربوط به پیشبینی و نگهداری یا بهداشت و ایمنی به کار گرفته شوند.
وسایل نقلیه. اینترنت اشیا میتواند در تعمیر و نگهداری مبتنی بر شرایط، طراحی مبتنی بر نوع استفاده، یا تحلیل دادههای پیشفروش برای ماشینهای سبکوسنگین، کشتیها، هواپیماها و قطارها کمک کند.
شهرها. برنامههای اینترنت اشیا میتوانند در کنترل ترافیک هوشمند، اندازهگیرهای هوشمند، پایشهای محیطزیستی و یا مدیریت منابع به کار گرفته شوند.
محیطهای خارجی. در محیطهای شهری یا سایر محیطهای خارجی، مانند خطوط راهآهن، وسایل نقلیه خودران یا راهبری هوایی، برنامههای اینترنت اشیا میتوانند در مسیریابیهای لحظهای و بدون وقفه، سیستمهای ناوبری جادهای یا رهگیری مرسولهها به کار گرفته شوند.
نمونههای فراوان دیگر در دنیای واقعی. راهکارهای اینترنت اشیا در موارد بسیار گوناگونی به کار گرفته میشود، مثلاً، در یخچالها برای کمک به رستورانها در فرایند نگهداری مواد غذایی مختلف، در مزرعهها برای ردیابی دامها، در دفاتر کار برای رهگیری تعداد و میزان استفاده از اتاقها و خیلی موارد دیگر به کار میروند.
تأثیر اقتصادی اینترنت اشیا
ارزش بالقوه (ذاتی) اینترنت اشیا بسیار وسیع و درحالرشد است. تخمین زده میشود که تا سال 2030 رقم جهانی آن به حدود 5/12 تریلیون دلار برسد. این رقم شامل ارزشی است که مصرفکنندگان و مشتریان محصولات و خدمات اینترنت اشیا از طریق آن به دست آوردهاند.
پتانسیل ارزش اقتصادی اینترنت اشیا باتوجهبه ویژگیها و نوع مصرف آن در شاخههای گوناگون با یکدیگر متفاوت است، بهطوریکه کاربردهای سلامت انسان و مصارف کارخانهای از آن بیشترین مقدار از کل بازار را به خود اختصاص دادهاند. مصارف کارخانهای تا سال 2030 میتوانند رقمی بین 4/1 تا 3/3 تریلیون دلار را تولید کنند که این رقم اندکی بیشتر از یکچهارم کل پتانسیل ارزش آن خواهد بود. همچنین تأثیر اقتصادی IoT در بخش سلامت میتواند به رقمی حدود 14 درصد از کل ارزش تخمینی برسد.
روش دیگر بررسی ارزش IoT بررسی خوشهای مبتنی بر موارد استفاده (مصارف مشابه که برای کاربردهای گوناگون به کار گرفته میشوند) هست. برخی از رایجترین موارد مصرف IoT که سهم قابلتوجهی از میزان پتانسیل ارزش اقتصادی آن را به خود اختصاص دادهاند، عبارتند از:
بهینهسازی عملیاتها که بهطورکلی مدیریت روزانه اموال و منابع انسانی را کاراتر میکند (41 درصد)
سلامت (15 درصد)
بهرهوری منابع انسانی (15 درصد)
تعمیر و نگهداری مبتنی بر شرایط (12 درصد)
سایر زیرشاخهها شامل توانمندسازی فروش، مدیریت انرژی، وسایل نقلیه خودران (سریعترین زیرشاخه درحالرشد) و ایمنی و امنیت هستند.
پلتفرمهای اینترنت اشیا کدامها هستند؟
داشتن یک پلتفرم (قالب) برای تولید و مدیریت برنامهها، برای اجرای تحلیل دادهها و نگهداری و حفاظت از آنها به ما کمک میکند تا از اینترنت اشیا بهترین استفاده را ببریم. در اصل، این پلتفرمها، همانند سیستمعامل در یک لپتاپ، کارهای بسیاری را در پسزمینه انجام میدهند تا زندگی را برای توسعهدهندگان، مدیران و کاربرها آسان کنند؛ کارهایی مانند اتصال تعداد زیادی پایانههای (نقاط انتهایی) متنوع که ممکن است در مکانهایی قرار داشته باشند که از لحاظ اتصال نقطهای نامناسب باشند و استخراج دادهها از آنها از وظایف پلتفرمهای IoT است.
اگر شما میخواهید یک پلتفرم IoT انتخاب کنید، بایستی درک درستی از استراتژی IoT شرکت خود داشته باشید. در زیر پنج شاخصه اصلی که در زمان بررسی یک پلتفرم باید موردتوجه قرار دهید، آمده است:
محیط برنامهها. در اینجا باید پاسخ سؤالاتی ازین دست را بیابید: آیا این پلتفرم میتواند چندین برنامه را توسعه، آزمایش و نگهداری کند؟ آیا میتواند بهراحتی به برنامههایی که شرکت شما در حال حاضر از آنها استفاده میکند؛ مثلاً برنامهای که برای برنامهریزی منابع انسانی استفاده میکنید، متصل شود؟
مدیریت دادهها. در هنگام بررسی این شاخصه، نکتهای که میتواند کمک کند این پرسش است که آیا این پلتفرم امکان آن را دارد که مجموعههای مختلفی از دادههای گوناگون و ناهمگون را ساختاربندی و با هم یکپارچه کند.
مالکیت زیرساخت ابری(Cloud Infrastructure) . آیا ارائهدهنده زیرساخت، مالک مراکز دادههای خود است و خود آنها را اداره میکند؟ و یا از کدام ارائهدهنده سیستم ابری عمومی استفاده میکند؟
امنیت. این پلتفرم، در زمینههای احراز هویتهای تجاری، رمزگذاری و پایش چه تواناییهایی دارد و آیا آنها متمایز هستند؟
کنترل و پردازش مرزی (Edge Processing control) . آیا این پلتفرم میتواند تحلیل دادههای مرزی را بدون آنکه آنها را به فضای ابری منتقل کند انجام دهد یا اینکه میتواند بهراحتی و بدون دخالت انسانی، پیکربندی منابع محلی را کنترل کند.
در مورد امنیت اینترنت اشیا چه باید بدانیم؟
تعدد بسیار زیاد وسایل و تجهیزات متصل به IoT (اینترنت اشیا) مورداستفاده، به طور طبیعی آسیبپذیریهای جدیدی را برای شرکتها به وجود آوردهاند. هر چه تعداد “اشیایی” که به هم متصل میشوند بیشتر شود تعداد راههای حمله به آنها نیز افزایش مییابد. قبل از اینترنت اشیا (IoT) ممکن بود یک شرکت با حدود 50000 تا 500000 نقطه پایانی که نسبت به حملهها آسیبپذیر هستند مواجه باشد، درحالیکه با IoT ممکن است که یک شبکه میلیونها یا دهها میلیون نقطه پایانی را شامل شود. به همین دلیل، ارتقا امنیت سایبری در عصر IoT بسیار مهم است.
توجه به مسائل مربوط به حریم شخصی کاربری در دستگاههایی که به هم متصل هستند، بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل مدیریت امنیت سایبری IoT، مواردی مانند حفاظت از تجهیزات حیاتی مانند «پیس میکر»ها (ضربانسازها) یا کل کارخانههای تولیدکننده را نیز شامل میشود که اگر مورد حمله قرار گیرند، میتواند سلامت مشتریان شما و توانایی کلی تولید کارخانهٔ شما را در معرض خطر قرار دهد.
شش توصیه یا اقدام زیر میتواند به سئوها و سایر مدیران در تأمین امنیت سایبری مجموعهشان، کمک کند:
امنیت سایبری اینترنت اشیا برای مدل کسبوکار و شرکت شما چه معنایی خواهد داشت،
نقشها و مسئولیتهای مشخصی را برای امنیت اینترنت اشیا در زنجیره تأمین خود تعیین کنید،
گفتگوهای راهبردی با نهادهای قانونگذار داشته باشید و با سایر رقبا و همکاران تجاری خود همفکری و همکاری کنید،
امنیت سایبری را بهعنوان اولویت اصلی کل چرخهٔ عمر محصول خود قرار دهید، و توانمندیهای دستیابی به آن را توسعه دهید،
نگرشها و مهارتها را بهدقت تغییر دهید و بهروزرسانی کنید،
یک سیستم پاسخگویی برای محققان امنیت خارجی ایجاد کنید و برنامه نقض را اجرا کنید.
دیدگاهتان را بنویسید